Наргиз Гюлечова
Гьар йисан республикайин ярквран мяишатдин государственный инспекторари яркур цIихьан уьбхбанна къанунсузди гьарар алдадатIбан ва яркврариъ жара къанунсуз ляхнар дарапIбан бадали, гюзчивал гъабхура. Пуб лазим вуки, ярквран мяишатдин госинспекторарин кьадарра йислан-йисаз артухъ шула. Мисал вуди гъадабгъиш, 2019-пи йисан дурарин кьадар 329 кас вуш, гъи му цирклиъ 344 касди гъуллугъ апIура. Гьаддихъди сабси яркврариъ гъабхурайи гюзчивалин ляхнар гъабхувалра артухъ дубхьна.
Дагъустандин ярквран мяишатдин комитетдиан тувнайи мялуматариинди, 2024-пи йисан федеральный гьюкмин терефнаан, республикайин яркврариъ гюзчивал гъабхбан 17057 серенжемар духна. Натижайиъ 202 тахсиркарвал ашкар гъабхьну. Яркврариъ къанундиз аькси вуйи ляхнар гъахбиинди мяишатдиз 23 миллионна 111 агъзур манатдин зарар гъабхьну.
Гьадму кьадарнакан къанунсузди 183,945 кубометрин яркур алдабтIну, 18 миллионна 273 агъзур манатдин зарар хьпан 32 дюшюш ашкар гъапIну.
Ктитурайи ляхнарин гьякьнаан ккудубшу йис 2023-пи йисахъди тевиган, сурчан къанунсузди яркврариъ кIули гъуху ляхнарин 199 дюшюш ашкар гъапIну, ва думу дюшюшарин натижайиъ яркврариз 12 миллионтIан артухъ манатдин зарар тувну. Гьаддикан 11 миллионна 638 агъзур манатдин зарар къанунсусди 135,7 кубометрин яркур алдабтIбаан гъабхьиб ву.
«Ярквран къанун чIур гъапIу касар жавабдарвалихьна хпан ва чпи туву зарар эвез апIуз гъитбан бадали, гюзчивал гъабхру органари зарар туву касариина 19 уголовный материал уч гъапIну. Натижайи, яркур къанунсузди алдабтIбаз лигну, 12 уголовный дело гъитIирккну ва 4 кас уголовный жавабдарвалихъна гъахну», – кIура Республикайин ярквран мяишатдин комитетдин пресс-гъуллугънан кIулиъ айи Мягьямад Мягьямадгьяжиевди.
Къайд апIуб лазим вуки, ярквран мяишатдин госинспекторари муниципалитетариъра хайлин ляхин гъабхура. Асас вуди, дурари агьалйир яркврар дюрхну ккунивалин гъавриъ ккаъбан серенжемар гъахура. Мягьямад Мягьямадгьяжиевди тувнайи мялуматариинди, ккудубшу йисан комитетдин гъуллугъчйири республикайин МВД-йинна табиаьтдин девлетарин министерствйирихъди сатIиди муниципалитетариъ агьалйир гъаврикк ккаъбан ва яркврарин гюзчивал гъабхбан 18 серенжем кIули гъухну.
Мидланра гъайри, сач Республикайин ярквран мяишатдин комитетди вари мешебеглугъарин сяргьятар реестрин сиягьнаъ тIаъну. 2024-пи йисан ярквран мяишатди 17 агъзур манатдин 113 выпискйир гьюкуматдин ярквран реестриан адагъну. Думу дакьатар республикайин бюджетдиз гъушну.
Гьацира, ккудубшу йисан комитетди яркврарихъди аьлакьалу вуйи 558 проект ахтармиш гъапIну. Гьадрарикан 381 проектдин госэкспертиза апIбан кьяляхъ, дурар уьмриз кечермиш апIуз разивал тувну.
Гьаму йисан 1-пи январиланмина ярквракан хайир ктабгъурайи гьюкмин идара апIру органар электронный ресурс – федеральный гьюкуматдин ярквран комплексдин гъурулуш (ФГИС ЛК) – ишлетмиш апIуз буржлу гъапIну.
Гъийин йигъаз РД-йин ярквран мяишатдин комитетди ФГИС ЛК-йиъ ярквран участокар гьисабназ гъадагъбан хайлин ляхин дубхна.
