Гюльнара Мягьямедова,
Наргиз Гюлечова
Студентар варитIан аку, шаду ва бахтлу уьмрин эйсйир ву. Дурарин асас документ студентвалин билет шулу.Гъубшу хьадну мектеб ккудубкIу баяр-шубарин аьхюну пай гъи студентар духьну, ужудар университетариъ, институтариъ, колледжариъ урхура. Лап багарихьди дурарин тятIиларин вахт ккебгъди. Яраб сабпи курсарин студентари сабпи сессия фици тувдикIан? Гьелбетда, дурар сессия тувну ккудубкIну, чпин абйир-бабарихьна, чпин мектебдин ккуни мялимарихьна гъягъюз, дурариз чпин хъуркьуваларикан, чпиз алахьу сабпи читинваларикан ктибтуз гьялакди ашул.
Студентарин кьюрдун сессияйин кьяляхъ тятIиларин вахтна гизаф мектебариъ студентарихъди гюрюшар гъахури шулу. Мектебдин заан классариъ урхурайидариз студентарин урхбакан, яшайишдикан ктибтуру.
ЕГЭ-йин натижйириз дилигну мектебарин варитIан ужудар выпускникари уьлкейин университетар ктагъури шулу. Дугъриданна, ЕГЭ-йиан заан баллар гъадагънайи баяр-шубар гизаф вузари кьабул апIуру.
Газатдин машариъ гъубшу хьадну ЕГЭ-йиан 100 балл гъадагъу табасаран баяр-шубарикан мялуматар тувнийча. Учвуз кIваин имиш, Табасаран райондин ТIаттил гъул’ан вуйи Гьаваханум Мягьямедовайи кьюб предметдиан – урус чIалнаан ва биологияйиан – варж-варж балл гъадагънийи. Студентарин йигъан улихь учу думу шурахъди телефондиан гафар-чIалар гъапIунча. Ич арайиъ гъабхьи сюгьбат исихъ туврача.
– Гьаваханум, мектебдиъ ЕГЭ гьамциб ужуб натижайиинди тувур республикайиъ уву сар вуйва. Гьацдар хъуркьувалар ади, уьлкейин фуну вуз ктабгъунва?
– Узу Ростов-на-Дону шагьриъ урхураза, Ростовдин гьюкуматдин медицинайин университетдин инсан сагъ апIбанна профилактикайин факультет ктабгъунза.
Университетдиъ сабпи йигъан студентар кьабул апIбан серенжем кIули гъубшнийи. Сабпи курсназ кьабул дапIнайидари медик-студентари тувру аьгьт тувунча. Дидин кьяляхъ учуз гьязур дапIнайи концертдиз гъушнийча. Гьамци курснан жара студентар сар-сарихъди таниш гъахьнийча. Ич арайиъ дуствалин аьлакьйир арайиз гъафнийи.
– Магьа уьлкейин вузариъ сабпи семестр аьхирихъна гъафну. Урхуз читинди алабхънийвуз? Сабпи семестрин натижйир фицдар гъахьну?
– Медицинайин университетдиъ урхуз рягьятди ву пуз шулдарзухьан, хъа яваш-явашди бицIи вахтнан арайиъ аьгъю дапIну ккуни дарсар урхури вердиш шулу. Йиз фикриинди, гьаци дубхьнура ккунду. Сабпи семестр лап ужуди улдубчIвну, узуз кьабул вуйи цирклиан гизаф цIийиб аьгъю гъабхьунзуз. Йиз сабпи сессия ккудубкIну, вари зачетар ва имтигьнар хъуркьувалиинди тувунза.
– ВаритIан читин дарс фунуб вуйичв?
– Дугъри гъапиш, узуз дубгъуз читинди вуйи дарс адарзуз. Читинвалар сифтейин вазли алахьуру. Хъа вердиш гъахьиган, вари рягьятди ву. Вари дарсариз гьязур хьуз ва жавабар тувуз хъуркьразу. Гьелбетда, анатомия, биология, химия рягьят дарсар дар, читинвалар алахьуру. Дикъатлуди дарсар урхруган, дураринра гъавриъ шулу.
– Саб гафниинди, медицинайин вуздиъ урхурайи студентариз рягьятвал гъадабгъуз вахт адарчвуз.
– Дюз кIурава, рягьятвал гъадабгъуз вахт гьубкIрадарчуз. Вари вахт дарсариз гьязур шули адапIураза. Саб ражари цIибди вушра ккабхъу вахтна узухъди урхурайи шубарихъди шагьриъ лицуз гъушунча. Дурари узу шагьрин уткан йишварихъди, рягьятвал гъадабгъру паркарихъди таниш гъапIнийи.
Дупну ккундуки, фунуб вуздиъ урхурайи студентдизра сабпи курс варитIан читинуб шулу. Вуз мектеб дар, душваъ мектебдиъси дарсар ма-ккадаан, яв зачет, имтигьян тув, кIури, яв кьяляхъди мялимар жаргъури шулдар, аьксина вуди, студент мялимдихъ хъергну шулу. Гьаддиз, сифте йигъарилан хъюгъну, вуздин мялимарин тIалабарихъди таниш духьну, жвуван вахт дюзди ишлетмиш апIури вердиш гъахьиш, урхуз рягьятди шулу.
2023-пи йисан Табасаран райондиъ ужуди ЕГЭ туву баяр-шубарин арайиъ Кюрягъ гъул’ан вуйи Мадина Керимовара айи.
Къайд апIуб лазим вуки, Мадинайи, заан аьгъювалариз дурхну, мектебра гъизилин медализ ккудубкIну.
Студентарин йигъахъди аьлакьалу вуди, Мадина Керимовайихъди дугъан студент уьмрикан сюгьбат гъубхунза.
Мадинайи узуз ктибтганси, дугъу 8-пи классдиъ имиди Урусатдин регионариъ айи университетариъ урхуз кучIвуз кьаст гъапIнийи. Мектеб ккудубкIбалан кьяляхъ шуру хайлин шагьрариъ айи заан образование туврайи идарйиригъян Ростов шагьриъ айи Урусатдин гьюкуматдин юстицияйин университетдин филиал (РПА Минюста России) гъядябгънийи.
«Гьаму университетдик кучIвуз узуз гизаф ккундийзуз. Саб гъапиб, му шагьур лап кьабулди вуйзуз, хъа кьюб гъапиб, йиз чвера гьадму шагьриъ урхура.
ИкибаштIан, таниш дару йишваъ эвелиан цIиб гъагъиди вуйи. Хъа дицдар читинвалар вахтназди вуйидартIан дар. Урхурайи йишв кьабулди вуйихъанмина, читинвалариз фикирра тутрувди гъузуз шулу. Жвуван дадайихъ, хулахъ, гъулахъ, юкIвра хъади шулу, аммаки, уву фу метлеб ади мина дуфнайир вуш гьисабназ гъадабгъиган, дицдар фикрар ярхла гъитну, цIийи шараитарихьна вердиш хьуз хъюгъюнза. Магьа гъи сарун дустарра азуз, варибдихьна вердишра духьназа», – кIура Мадинайи.
Мектебдиъ урхури имидитIан, Мадина Керимова аьхю аьшкьниинди жюрбежюр серенжемариъ иштирак шули гъахьну. Швнуб-сабан думу райондин дережайиъди кIули гъахру олимпиадйирин гъалибчира гъахьну, хъа саб ражну республикайин дережайин олимпиадайиъ кьюбпи йишван сагьиб гъахьну.
Гъи Мадина студентарин арайиъ вуйи конкурсариъра жанлуди иштирак шула – гьелелиг урхуз кучIвну 5 вазтIан даршра, думу швнуб-саб конкурсариъ гъалиб духьна. Дидлан савайи, ужуди урхурайивализ лигну, Мадина Керимова университетдин терефнаан грамотйирииндира лишанлу дапIна.
Багъри гъулан мектебдиъ урхурайи вахтариъси, гъи университетдиъ урхурайиганра, шуру чан юкIв али ляхин – волонтервалар – давам апIура ва университетдин хайлин рягьимлувалин акйириъ иштирак шула.
Къайд дапIну ккундуки, улихьнаси Ростов шагьриъ айи Урусатдин гьюкуматдин юстицияйин университетдин филиалин студентар Мягьячгъалайиъ айи му университетдин филиалин студентарихъди таниш хьуз гъафну. Гьадмуган уч духьнайи студентарин улихь чпин университетдиъ шулайи гьядисйирикан ктибтур Мадина вуйи
Мадинайин дада Айханум Рашидова Кюргъярин кьялан мектебдин директорин заместителди лихура. Думу гьацира Табасаран райондин дишагьлийирин союздин кIулиъ айирра ву. Узу дугъхьанра шуран гьякьнаан, гьаз дугъаз Дагъустандин университетарик кучIвуз ккундайиш, гьерхунза.
«БицIидихъанмина гьаммишан къанунарикан аьгъю апIури, аьгъдруб гьерхри шлур вуйи. Гьаци вуйиган, мектеб ккудубкIуз кьюд-шубуд йис ккимидитIан дугъу, чан уьмрин рякъ кадабгъну, заан образование гъадабгъуз гьаму университетдик кучIвбан бадали, къанунар аьгъю ва ахтармиш апIури гъахьну. Натижайиъ саб читинвалра адарди Мадина Урусатдин юстицияйин министерствойиз дахил шулайи университетдин студент гъахьну.
ИкибаштIан, узуз, гьарсар дада-йизси, жвуван велед багахь хьади, яна Дагъустандиъ гъузну, гьамушваъ урхури ккундийзуз. Амма Мадинайиз ихь университетар затра кьабулди дайи. Дугъан хиял ву, мушваъ аьгъювалар цIибтIан туврадар кIури. Хъа сарун йиз байра Ростовдиъ урхурайивализ лигну, саб чIалра дарпиди, чаз ккунди айи йишваз урхуз гьаунза», – аьлава гъапIну студент шуран дадайи.
Гьар йисан 25-пи январиъ ихь уьлкейиъ Урусатдин студентарин йигъ къайд апIура. Гьаваханум Мягьямедова ва Мадина Керимова кIулиъди, ихь вари студентариз чпин йигъ мубарак апIурача. Гъит ичв уьмрин рякъ ягъурлуб ва акуб ибшри, кIваъ айи хиялар кIулиз удучIври, зачеткайиъ гьарган хьубар ишриячв!
