Кьюб гьяфта улихь «Табасарандин нурар» газатдин машариъ Ш. Гьямидовдин «Аварши, аварши гъапну кIури, ушвниъ меълишин шулдар» кIуру макьала удубчIвну. Дидиъ чан илмин ляхнариъ къайд дапIнайи бязи фикрариз Ш. Гьямидовди тувнайи кьиматнахъди рази дарди, аьлим З. Загьировди редакцияйиз жавабнан макьала хътапIну.
Сарин макьала тувну, тмунурин тутрувуб дюз дар, думу СМИ-йин гьякьнаан Къанундин тIалабра ву. Гьаддиз гъи З.Загьировдин макьалара чап апIурча. Гьаддихъди сабси, ихь гьюрматлу ватанагьлийирихьна илтIикIну, редакцияйин терефнаан ккун апIурача, газатин машарилан тина гъабхурайи илимдин бягьс, чиб-чпик лазим дару синихар кирчри, аьдати гъалмагъализ илтIитIибкIуб.
Гьелбетда, профессор З. Загьировдин макьалайин аьхириъ дивнайи теклифарин гьякьнаанра саб-кьюб гаф пуз ккундузуз. Саб гъапиб, чухсагъул ужудар теклифариз, иллагьки «Литературайин маш» яркьуди тувбан гьякьнаан. Телевидениейиан ва радиойиан табасаран чIалниинди гьязур апIру передачйир гъахурайидарихъдира сигъ аьлакьйир уьрхбан мясляаьтра ужуб ву; газатдин журналистарин дурарихъди мани аьлакьйир айич, дурар артухъсан мюгькам апIуз гьязурра вуча. Амма З. Загьировди газатдин, телевидениейин ва радиойин журналистарин улихь диврайи вазифа – «багъри чIал илим жигьатнаанра ахтармиш апIбаз, зат сикин дарди дигиш шулайи лексикайихъдира таниш апIбаз, думу хъанара артмиш апIбаз буржлу вуди гьисаб апIурахьа» – сабпи рякъюъ журналистарин ваъ, хъа чIалнан зиин лихурайи илмин гъуллугъчйирин улихь дивуб лазим ву. Журналистарин вазифа – чIалнан тартиб дапIнайи къайдйир (литературайин нормйир) уьрхюри бикIувал ву; эгер учу, шаирариси-писателариси, нугъатнан гафар гъяъри бикIуз хъюгъиш, сабпи нубатнаъди учуз гьелегьар йиврударра чIалнан зиин лихурайи аьлимар хьиди. Газат урхурайидар «зат сикин дарди дигиш шулайи лексикайихъдира таниш апIбан» бадали, учу словарариъ гьелелиг атIагну адру гафар макьалйириъ ишлетмиш дапIну ккунду – хъа дици гъапIганра, газатдин машариъ гъюлягъ чIал тувра кIурударра хьиди, гъира дурар цIиб дар. Вушра, профессор З. Загьировди гьаз му теклиф журналистарин улихь диврайиб вуш, гъавриъ аза – ихь халкьдиз гъи, гьяйифки, чIалнан месеэлйириин лихру жигьил аьлимар лап цибдитIан адар. Гьаддиз дурарин вазифйирра, ккуншра-ккундаршра, учу, журналистари, тамам дапIну ккунду.
Шаирарин ва писателарин эсерарин чIалнан гьякьнаан улхуруш, З.Загьировди кIурайиганси, чпин гъуларин нугъатарин ва мягьяларин диалектариинди дикIурайидар сар Л. Дарчевна Ш. Гьямидов дар – гъи му жюрейиинди, хъа бязи вахтари кьастнаанси литературайин къайдйир чIур апIури бикIурайидарин жерге ярхиб ву. Гьаддиз чIалнан марццивал ва къайдйир уьрхбан теклифназ гизафси ихь эсерар дикIрудари фикир тувну ккунду.
Ва аьхирки З. Загьировди редакцияйин терефназ вуйи варитIан асас бюгьтандин («сари-сарилан дикIурайи, саб хайирра ктру макьалйир редакцияйи кьабул дарапIуб, дурар чапра дарапIуб. Гьяйифки, кьялхъян вахтари футнийири газат барбатI апIура») гьякьнаанра пидиза. Мидихъди гьичра рази дарза, фицики дидиъ дупнайиб, йиз фикриан, газатдин гьякьикьатдиъ затра айиб дар. Футна апIувал – му, аьгъяди-аьгъяди кучIлиин вая дюз дару мялуматариин биналамиш духьнайи хабрар тувувал ва дурар тарагъувал ву.
Учу газатдин машарилан тина футнийир ва якьинди кучIлар кайи макьалйир чап апIурадарча. Сабпи нубатнаъ гьарсар автори жуван материалиъ тувнайи мялуматарихъан, дурарин гьякьлувалихъан жавабдарвал чав дубхну ккунду, ва редакцияйиз хътау вари макьалйир, иллагьки дурар варидариз аьгъю гьядисйирикан ваъ, хъа бязи касарин чиб-чпихьна вуйи янашмиш’вларикан вуш, ясана яркьуди аьгъю дару жара месэлйириз бахш дапIнайидар вуш, дурарин гьякьлувал ахтармиш апIуз лап читинди алабхъуру ясана гьичра шулдар.
Сабсан далиликанра чарасуз вуди дупну ккунду. Гьяйифки, ихь ватанагьлийириз бязи вахтна критикайин (тянкьидвалин) ва кучIлин мялуматарин арайиъ айи тафавутвал рябкъюри шулдар.
Жвуву апIурайи ляхнихъди, гъибикIу китабдиъ / макьалайиъ айи фикрихъди сар кас рази дарш, му ляхин жвуван асул, абур синих апIурайиси кьабул дапIну ккундар. Мисалназ, гьар йисан ихь чIалниинди 4-5 прозайин вая поэзияйин китабар чапдиан удучIвура. Хайлиндар художествойин жигьтанаан зяифдар ву. Хъа эгер уву дидкан вуйи-вуйиси гъибикIиш, дишла душман шулва, ясана увуз сари алаънайир ву кIуру. Гьаддиз, гъи табасаран литературайиъ пишекарвалин критикар адар. Йиз гьаму гафар ахтармиш апIувал метлеб вуди, аьхиримжи 5-10 йисандин арайиъ чапдиан удучIву китабарикан фу дибикIнаш, гъадабгъну лигай. Анжагъ тярифар! Мегер гъалатIар, нукьсанвалар ктру эсерар шулинхъа? Дурар Шекспирин, Пушкиндин, Гетейин эсерариъра дихъури гъахьну. ВуйиштIан, дицдар эсерар дикIурайидарра а – табасаран шаирар ва писателар!
Гъи мициб аьгьвалат гьам аьлимарин арайиъ, гьам литературайиъ, гьам политикайиъ, гьамсан жямяьтлугъ ляхнариъ – саб гафниинди, вари цирклариъ тарабгъна. Хъа мици дубхьну ккундар. Ухьу вари сар-сариз ухшар дарудар, жвуван хусусивалар айидар вухьа. Гьелбетки, варидари саб жюрейиинди фикирра дапIну ккундар, флани шейъназ лигувалра варидарин сабсиб шулдар.
Учв марцци кIваан гъюраш, диди ухьу деебту гъалатI ашкар апIураш, тянкьидвализ чухсагъул дупну ккунду.
Гафар ярхи дархьбан бадали, узу сабсан ражну ихь ватанагьлийирикан варидарикан сабур апIуб ккун апIураза, фицики сабурнахъ агъзур хайир хъа.
