Июндин аьхирариъ Дагъустан Республикайин Глава Владимир Васильевди коронавирусдин инфекция (COVID-19) кайи аьзарлуйириз медицинайин кюмек тувбан ляхниъ фидакар зегьметниинди ва заан пишекарвалиинди тафавутлу гъахьи медицинайин 235 гъуллугъчийиз гьюкуматдин терефнаан лайикьлу духтир кIуру ччвурар ва пешкешар тувбан гьякьнаан вуйи къарарнакк къул гъизигну.

 

Дурарин арайиъ ихь ватанагьлийирра а. Мисалназ, Республикайин клинический больницайин кIулин духтрин заместитель Себебуллагь Аьбдуллаев, Табасаран райондин кьялан больницайин реанимацияйин отделениейин заведующий Сабир Аьзизов, хирургияйин отделениейин заведующий Лаура Аьлиева, отделениейин заведующий Низамудин Мирзабегов «Дагъустан Республикайин лайикьлу духтир» ччвурар тувбинди лишанлу гъапIну. Табасаран райондин ЦРБ-йин кIулин духтир Абсередин Мирзабегов Дагъустан Республикайин Гьюрматнан грамота тувбаз, 2-пи нумрайин РКБ-йин медицинайин аьхюнур сестра Анжела Аьбдуллаева «Дагъустан Республикайин сагъламвал уьбхбан цирклин лайикьлу гъуллугъчи» ччвурназ лайикь гъахьну.

Заан пешкешариз ва ччвурариз лайикьлу гъахьи медицинайин вари вакилар чпин ляхниъ хайлин йисари баркаллу зегьмет зигурайи ва иццру духьнайи инсандихъан кIваантIан юкIв убгурайи духтрар ву.

Заан ччвурариз лайикьлу гъахьи республикайин медицинайин вари вакилар редакцияйин коллективдин ва вари табасаран халкьдин терефнаан му хъуркьувалихъди мубарак апIурача. Гъит, дурариз чпин баркаллу ляхниъ хъана заан хъуркьувалар кьисмат ишри.

Республикайин Главайи заан пешкешар тувбан шаду серенжемарин кьяляхъ, узу ихь ватанагьли, РКБ-йин кIулин духтрин терапияйин цирклиан вуйи заместитель Себебуллагь Аьбдуллаевдихъди (шиклиъ) сюгьбат гъубхунза.

Себебуллагь Аьбдуллаев медицинайиъ лихури, 20 йистIан артухъ шула. Дугъан фикриинди, гъийин деврин духтир сабпи нубатнаъди бинайиан дерин аьгъювалар айир духьну ккунду.

«Узу компьютерин агъюваларикан ва интернетдиъ улупру «хъуркьуваларикан» улхурадарза. Узу медицинайин цирклиъ лихурайи гъуллугъчи вари цирклариан дерин аьгъювалар айир духьну ккуниваликан кIураза. Гъийин духтрариз гьарсаб дюшюшдиъ кьатI’и рякъ абгуз, йикьрар йитIуз аьгъяди ккунду.

Хъа бязиган бегьем аьгъювалар адру духтир къайдасузди лихурайивалин шагьидар шулахьа. Гьамусяаьт ихь республикайиъ «Земский духтир» программа гьяракатнаъ а. Диди гьадму саб вахтна Советарин Союздин сагъламвал уьбхбан мюгькам гъурулуш дабгъбан кьяляхъ арайиз гъафи камивалар ккеркуз мумкинвал туврахьуз. Гьадму йисари духтирвалин пишекарвал усал апIру гафар ва ляхнар арайиз гъюз хъюгъиган, хайлин машгьур духтрар, гъизилин хилар хьайи хирургар му пишекарвалихьан ярхла ва жара ляхнариин машгъул хьуз хъюгънийи. Думуган духтрарин пишекарвалин ад лап ис гъабхьну. Гьамусяаьт Дагъустандин районарин больницйириъ заан пишекарвалин дережа айи, деврин тIалабариз жаваб тувуз шлу духтрар тIубариинди ктухуз шулу. Пишекрар гьуркIрадар. Кадрйирин месэла гьял апIру рякъярикан улхуруш, йишвариин пишекрар ишри кIури, гьюкуматди пул туври, бегьем тажруба ва аьгъювалар адру духтрар районариз ва гъулариз гьауз мажбур шула», – гъапну Себебуллагь Аьбдуллаевди.

Дагъустан коронавирусдин тIягъвнихьна гьязурди адрувалин месэлайикан улхури, духтри къайд гъапIганси, думу завалихьна Дагъустан имиди гъубзри, сарра гьязурди адайи.

«Китай, Италия, Урусат ва дюн’яйин жара уьлкйир коронавирус тарабгъбахьна гьязурди адайи. Дагъустандиинра думу аьхю лепеси улубчIвну. РД-йин сагъламвал уьбхбан Министерствойи чахьан шлуб ва удукьруб вари тамам апIури гъахьнийи. БицIи вахтнан арайиъ госпиталар тешкил, лихру йишвариъ вирусдихьан уьрхру уьлчмйир кьабул гъапIну. Амма, гьяйифки, тIягъвниан сабйишв’инди сатIиди гизаф кьадар инсанар аьзарлу гъахьну. Му уьзур ашкар гъабхьиган, республикайин 70 % духтрар ляхнариан гьергну гъушну. 10% силбарин, дишагьлийирин ва гь.ж гьисаб апIурхьа. Хъа имбу 20% духт-рар коронавирусдин инфекция тарабгъурайи вахтна, чпин жанар, сагъ’вал гьяйиф дарапIди, гьяфтйириинди ва вазариинди багъри хизанар, веледар дярякъди лихуз хъюгънийи. Думу духтрариз икрам апIуз ва кIваантIан чухсагъул пуз ккундузуз. Гьадму вахтна лихури гъахьи духтрари ва Москвайиан гъафи дестейи тIягъюн дебккну.

Дюзди гъапиш, тIягъвнин вахтна, пишекар духтрар гьуркIри адрувалихъди аьлакьалу вуди, хайлин читинвалар алахьнийчуз. Мисалназ, узу Республикайин клинический больницайин бинайиин тешкил дапIнайи коронавирусдихъди женг гъабхру госпиталиъси, РД-йин сагъламвалин Министерствойиан швнуд-сад йигъаз республикайин урологияйин центриз, гьадушв’ан республикайин офтальмологияйин центриз ва районариз гьаъри гъахьну. Узу гьаъри гъахьи вари больницйир ковиддин госпиталариз илтIикIнайи. Йиз метлеб – бицIи вахт-нан арайиъ гьадушвариъ айи духт-рар ковиддихъди женг гъабхбахьна гьязур апIуз ва пишекарвалиинди ковиддиз аькси вуйи, аьзарлуйир сагъ апIбан курс тартиб апIуз улупувал вуйи. Фицики, мисалназ, урологариз, офтальмологариз ва жара пишекар духтрариз вирусдин уьзрарихъди женг гъабхуз бегьемди аьгъдайи», – къайд апIура духтри.

Себебуллагь Велиевичди, багахь гележегдиъ республикайин медицина улихь гъябгъюр кIури, миж кивра. Мисалназ, ригъ алабхъру терефнан уьлкйириъ духтрарин ад лап заануб ву. Хъа ухьухь медицинайин гъуллугъчйириз гьелелиг цIибтIан гьюрмат апIурадар.

«Гъи Республикайин медицинайин университетдиъ гьязур апIурайи кадрйирин ад апIуз шулдарзухьан. Гьаддиз дилигди, РД-йин сагъламвал уьбхбан Министерствойи гьар йисан медицинайин вуздин ужудар аьгъювалар гъадагъурайи студентар премйириинди лишанлу апIура, гъулариз йишвариина гьаърайи духтрарин яшайишдин игьтияжар гьуркIуз кюмек тувра, пишекарвалин дережа за апIуз ккуни жигьил духтрариз направленйир тувра. Ихь медицинайихъан гизаф юкIв убгурайиз. Гъит думу мюгькамди артмиш ибшри», – аьлава гъапIнийи Себебуллагь Аьбдуллаевди.

Мюгькам артмиш’валикан пуз хьибдарзухьан, хъа чпин ляхниъ инсандин сагъ’вал сабпи йишв’ин дебккри, баркаллуди зегьмет зигурайи Себебуллагь Аьбдуллаев ва дугъаз ухшар вуйи жара лайикьлу духтрар имиди гучI апIуз ляхин адрувалиин умудлу вуза.