Аьдат вуйиганси, гьар йисан ноябрин аьхиримжи элгьет йигъан ихь уьлкейиъ бабан Йигъ къайд апIуру.
Бабан Йигъ къайд апIайиз улихьна 8 касдиз уьмур туву Гьюрибика Фарзялиевайихъди сюгьбат гъубхьнийза.
Гьюрибика хала чан уьмрин юлдаш Мягьямед Фарзялиевдихъди (шиклиъ) Дербент шагьриъ дуланмиш шула. Дурарин албагу хизан, чпин багахь хьайи байна швушв Фарзяли ва Наида, дурарин абйир-бабарихьна вуйи гьюрмат гъябкъиган, фукьан вушра рази гъахьунза.
Сюгьбатнан эвелиъ Гьюрибика Исламовнайикан жикъиди чан уьмрикан ктибтуб ккун гъапIнийза.
– Узу 1953-пи йисан 2-пи декабриъ Табасаран райондин ТIаттил гъулаъ бабкан гъахьунзу ва бицIидимиди йитимдин учIвру кьисматра дадмиш гъапIунза. Адаш фицир вуди гъахьнушра аьгъдарзуз, хъа дада, адаш кечмиш гъахьиган, жарариз швуваз гъушнийи. Йиз адашдин аьхюну чвуччву Сейфуллагь эмди гъюрхюнзу.
Йиз уьмрин юлдаш Мягьямеддихъди хизан ккебгъу вахтна фукьан вушра читинвалар алахьнийчуз. Думу вахтари хизанарра аьхюдар шуйи, ляхинра дапIну, му миржир бицIир ипIрубдихъдира, алабхьрубдихъдира тямин дапIну ккундийи. Узура 30 йисанкьан «Красное знамя» совхоздизра гъягъюри, Хючнаъ халичйирин артелдиъра ляхин апIури гъахьунза. Жилир хайлин йисари Хючнаъ гъулаъ туканчиди гъилихну. Хъа 1994-пи йисан учу Дербент шагьриз кючмиш гъахьнийча. Узуз 4 бай ва 4 риш айиз. Гъийин йигъаз йиз веледариин фукьан вушра разиди вуза. Йиз юкьби баярра – Мартин, Бедирхан, Фарзяли, Богдан – гъи дилаварчи касар духьна. Дурари гъазанмиш дапIнайи хъуркьувалар вари чпин кIул’инди гъапIдар ву. Учхьан дурариз саб жюрейинра кюмек гъябкъюндар, амма юкьби чвйирира албагну ляхин апIурайивалиин гизаф рази вуза. Гъит вари бабариз гьаму йиз баярсдар баяр кьисмат ишри. Шубар вари чпин хизанарихъди дуланмиш шула.
– Гьюрибика хала, бабаз чан веледар вари саб ву, кIури шулу. Ичв бицIидаригъ учвуз варитIан хуш велед гъяйин?
– Яв саб хил’ин хьуб тIуб алив, тмуну хил’инра – хьуб. Вари йицIуб тIуб. Гьадрарикан фуну тIубаз зиян гъабхьишра, иццру апIурвуз. Бабаз чан веледарра гьаци ву. БицIиди имишра, аьхю духьнашра, бабан веледарихъан гьарган юкIв убгури шулу.
– Хъа веледар учв’ин улукьури шулин?
– Гьелбетда. Йиз вари веледарикан разиди вуза. Жаради яшамиш шулайи баярра чпин хизанарихъди гьяфтайиъ саб ражнукьан дарфиди гъузурдар.
Хъа худлар гьар йигъан гъюру. Узуз 21 худул ва 3 гудул а. Швувахь хьайи шубара кми-кмиди улукьуз гъюри шулу. Магьа йиз багахь яшамиш шулайи баликанна швушвкан гизаф разиди вуза.
Гьар йисан йиз веледари узу му йигъахъди – бабан машкврахъди тебрик апIуру. Думура бабаз фукьан вушра аьхю шадвал ву. Бабаз ккуниб веледдин ужуб яшайиш ва дугъан сакьюдар ужудар гафар ву.
– Гьюрибика хала, гъийин жигьил хизанарикан яв, гизаф бицIидар гъюрхю бабан, фикрар фицдар ву?
– Гъийин жигьил хизанариз кьюр-шубуртIан артухъ бицIидар апIуз ккундар. Амма ихь девриъ жигьилариз, асас вуди жигьил хизанариз, чан саягънан читинвалар гизаф а. Дурарикан асасуб – ляхнихъди тямин дарувал ву. Закурин йигъан фу шулуш, сарихьанра пуз шулдар. Жара йишвариз лихуз гъушиган, сад йис ягъурлуб гъабхьиш, хъайис ягъурсузуб шулу. Хъа бицIидар дюрхну ккунду.
Амма, къайд апIуз ккундузуз, яшайиш, уьмрин дережа улихьдин йисаритIан гизаф улихьна дубшна, гьадму гьисабнаан жигьил хизанаринра. Гьюкуматдин терефнаанра дурариз ич заманайиътIан артухъди фикир тувра. Хъа бицIидар кьюр-шубуртIан гьаз апIурадарш, аьгъдарзуз. Гьарсар бицIир бабан шадвал ву. Гъит гьарсар бабан шадвалар артухъ ишри!
Баб. Му лап заан ва гирами гаф бицIир гъапIу вари дишагьлийиризра пуз шулдар. Бабвал – му гьар йигъандин гъайгъушнар, даърахди гьаъру йишвар ва аьзиятар ву. Ухьу гьарсари ихь бабарин зегьметар кIваълан гьаъну ккундар, гьаз гъапиш бабан улихь велед гьарган буржлу ву.
Йиз терефнаан вари бабар ва Гьюрибика Исламовна бабарин Йигъахъди тебрик апIури, дурариз жандин сагъ’вал, кIван шадвал, хизандиъ хушбахтвал ва чпилан тина гъахьидарин терефнаан гьаммишан аьхю гьюрмат хьувал ккун апIураза.
