Табасаран райондиъ айи Урусатдин ОМВД-йин начальникди подполковник Насир Ягъибегов тяйин дапIну, магьа йирхьуб ваз дубхьна. Газат урхурайидар дугъахъди таниш апIбан ва райондиъ хат1асузвал жигьатнаан айи агьвалатнакан хабар тувбан бадали, узу Н.Ягъибеговдихъди сюгьбат гъубхунза. Думу исихъ туврача.

 

 

 

Насир Нажмудинович Ягъибегов 1971-пи йисан 13-пи февралиъ Хив райондин Хив гъулаъ бабкан гъахьну. 1988-пи йисан Хиварин кьялан мектеб ккудубкIну, думу Ленинграддин индустриалинна педагогвалин техникумдин физический культурайин отделениейик урхуз кучIвру. Душваъ урхурайи вахтна дугъу юкьяр дисбаан спортдин устадвалин кандидатдин разряд тамам гъапIну. Урхуб ккудубкIган, армияйиз гъушну ва сифте десантдин кьушмариъ, хъа 1989-1991-пи йисари Дагълариъ айи Къарабахдин автономияйин округдиъ, СССР-ин МВД-йин хусуси частнан дахилнаъди ватандаш`валин буржи тамам апIури, гъуллугънаъ гъахьну.
Сад йисан багъри гъулаъ жюрбежюр ляхнар апIру рабочийди гъилихну, хъасин райондин кIулиъ айирин направлениейиинди ОМОН-диз гъуллугъ апIуз гъушну. 1992-2014-пи йисари Мягьячгъала шагьриъ ерлешмиш дубхьнайи ОМОН-диъ лихури гъахьну, душваъ рядовойилан ротайин командириинакьан рякъ ккадапIну.
2004-пи йисан Ростов шагьриъ айи РФ-дин МВД-йин юридический институт хъуркьувалиинди ккудубкIну. ОМОН-диъ лихури гъахьи вахтна РФ-дин МВД-йин, РД-йин МВД-йин кIулиъ айидарихьан 84 пешкешариз ва грамотйириз, Б. Ельциндихьан ччвурнахъан вуйи сяаьтиз лайикьлу гъахьну.
2014-2018-пи йисари экстремизмдиз ва терроризмдиз аьксивал улупру районарин арайиъ айи центриъ гизаф важиблу делойириз лигру вари ихтиярар айи вакилди гъилихну ва республикайин аьтрафариин террористарихъди гъахьи хайлин женгариъ иштирак’вал гъапIну.
2019-пи йисан ва 2020-пи йисан май вазлиз Гергебил гъулаъ районарин арайиъ айи ЦПЭ-йин отделин начальникдин заместителди гъилихну. 2020-пи йисан июнь вазлихъан мина Табасаран райондин ОВД-йин начальникди лихура.
Эвленмиш духьна, кьюр бицIир тербияламиш апIура. Бали, адашдин рякъ давам апIури, хатIасузвал уьбхру органариъ гъуллугъ апIура.

 

 

 

– Насир Нажмудинович, уву хайлин вахтна Дагъустандин дагълу районариъ лихури гъахьунва. Душваъ айи аьгьвалат ва агьалйирин къанун тамам апIувалихьна вуйи лигбар Табасаран райондихъди тевиш, фицдар фаркьвалар а? Табасаран райондиз гъафиган, ляхниъ фицдар читинвалар алахьунвуз?

– Читинди дайи гъапиш, кучIал хьибди. Узу гъюруган, райондиъ, коронавирусдихъди аьлакьалу вуди, гъагъи гьял арайиз дуфнайи, ва отделин гъуллугъчйирин улихь агьалйирихьди духтрарин ва Роспотребнадзорин тIалабар тамам апIуз гъитбан вазифйир дивнайи. Райондиъ учIвру ва душв’ан удучIвру рякъяриин полицияйи гюзчивал гъабхурайи, ва узу саб-швнубан, йишвнура кмиди, дурарин ляхин ахтармиш апIуз гъягъюри гъахьунза. Хъа дагълу районарин агьалйирихъди тевруш, ихь табасаранар къанун чIур дарапIрудар, гъафи касдиз гьюрмат кайидар ву. Узура райондин агьалйирин терефнаан гьюрмат гьисс апIураза – варидариз таниш хьуз, чпин месэлйирикан ктибтуз ккунди шулу. Гъи полицияйиз агьалйирин терефнаан кюмекра а, дурар учухьна миж кади илтIикIури шулу, ва му ляхни узу гизаф рази апIура, фицики полицияйин вакилар гьарган халкь бадали лихури ккунду ва халкьдихьан чпи жаради дерккну ккундар.

– Полицияйин ляхин ихь дадйирин, чйирин ляхнихъди тевуз шулу: ухьуз, хизандиъ, хулаъ къайда уьбхбан бадали, дишагьлийири гьар йигъан апIурайи ляхин рябкъюри шулдархьуз, хъа думу ляхин кьюд-шубуд йигъан тамам дарапIди гъибтиш, хулаъ аьхю къайдасузвал арайиз гъюру. Полицияйин ляхнизра агьалйири лайикьлу кьимат туври шулдар, анжагъ саб вакьиа гъабхьиган, уьмриз къурхулувал айиган, фукIа гъудубгиган, ухьу дишла полицияйиз илтIикIурухьа. Агьалйирин терефнаан полицияйихьна вуйи ихтибарвал за хьпан бадали, яв фикриан, фициб ляхин дубхну ккунду?

– Дюз вува, агьалйир, полицияйихьна вуйи чпин рафтариз дилигди, фукIа гъабхьиш, дишла учухьна илтIикIуру. Полицияйин вакиларихьна вуйи янашмиш’вал ужуб терефнахъинди илтIибкIбан, полиция халкьдихъди сатIиди хьпан бадали, гьарган тялукь ляхин гъабхури ккунду. Мисалназ, гъубшу гьяфтайиъ, ич отделиъ лихурайидариз лекция гъахбан бадали, узу кьюр имамдиз теклиф гъапIунза.

Надир-гьяжи Зулфикьаровди, уьмрин дюшюшариин ва шариаьтдин усулариин биналамиш духьну, полицияйин вакилар агьалйирихьна, хъа дурар полицияйин гъуллугъч-йирихьна фици янашмиш духьну ккундуш, маракьлу сюгьбат гъубхнийи, ва йиз гъарашугъариз гизаф кьабулра гъабхьнийи. Гъи ихь халкь гьюрслу дубхьна, ва асас себеб, йиз фикриан, коронавирусди ихь уьмриз духнайи читинвалариъ а. Амма учу, уьлкейин ва республикайин кIулиъ айидарин буйругъар тамам апIурача, ва ич улихь уьзур тарабгъувалин улихьишв бисбан вазифа дивна. Гъи (2-пи декабриъ – Г.М.) райондиъ му уьзрихъди вуйи агьвалатра ужуб дар – аьзарлу духьнайидарин кьадар йигълан-йигъаз артухъ шула, больницайиъ аьзарлуйириз жара дапIнайи вари 25 койка ишлетмиш апIура, Соvid-19 кубчIвнайидариз аьлавади 7 койкасан дивна. Маска алдру гьарсар агьалийихъди арайиз дуфнайи гьялнан гьякьнаан гъаврикк ккаъбан ляхин гъабхурача. Чпиз маскйир алахьай кIуруган, дурарин хиял шула, учу тIагърушназ чпик ктукьура кIури. Амма дурарихьна вуйи ич тIалабар къанунсуздар дар – асас метлеб уьзрин улихишв бисувал, ихь яшлу-йирин сагъламвал уьбхювал, ихь хулариъ салмарин кьадар цIиб хьуз гъитувал ву.

– Гъи телефонарин, интернетдин кюмекниинди апIурайи тахсиркарваларин кьадар артухъ шула. Мисалназ, кучIлиинди агьалйирин банкдин картйирихъан пулар хътагъура, интернет-магазнарин эйсир, шей’ар масу гъадагъурайи муштарйирихьан улихь ккимиди пул дибисну, чпи дургра ва гь.ж. Табасаран райондиъ гьаму жюрейин тахсиркарвалар алахьурайин?

– Гъийин йигъаз ухьухьра гьацдар шубуб дюшюш гьисабназ гъадагъна. Гъи лутйири инсанарин жибар ичIи апIуз гизаф аьмлар дудургъна. Гьаддиз, ватанагьлийирихьна илтIикIури, дурариз ихтиятвал апIуз дих апIураза. Гизафси ухьу, интернетдиъ, Авито ва гьацдар жара сайтариъ, кьиматар ужузди ву кIури, лазим вуйи шей’ар гьадушв’ан масу гъадагъуз чалишмиш шулахьа. Хъа натижайиъ пулихьанра шулахьа, вахтра зяяди сарф апIурахьа, хажалатра шулахьуз. Гъи аьдати магазнариъ фу ккундушра а, гьаз учву угърийирин ва лутйирин рягънихъ шид хъипрачва, аьзиз ватанагьлийир?

Эгер учвуз шаксуз нумрайиан зенг апIураш, гафар дишла кьатI апIинай. Банкдиан вуча кIури, учвуз картайин нумра йип кIураш, телефон кутIубшвай ва дишлади 900 нумрайиз зенг дапIну, суракь гъайибхай… Таниш дару интернет-магазнариан шей’ар магъадагъанай. Гъи лутйир, йишвнура даърахди, ихь маважиб тадабгъбан бадали, аьмлар ктагъбиин машгъул духьна.

– Райондин агьалйир гизафси фицдар аьрзйир хьади полицияйиз илтIикIуру?

– Гизафси яшайишдин месэлйирихъди аьлакьалу вуди – хулаъ гъалмагъал дубхьну, жилири гъурччвиган, хпир аьрза хьади илтIикIуру, гъуншйир, хифран гьар пай апIуз дархьиди, кчIигуру, сари тмунурин хулаз гъюрайи штун шлаг хътабтIуру ва гьаму жюрейин жара аьрзйир хьади илтIикIуру.

– Хъа райондиъ гизафси фуну жюрейин тахсиркарвалар алахьура?

– Жюрбежюр тахсиркарвалар, хъа гизафси ички убхъувалин натижайиъ апIрудар. Мисалназ, пиянди айи вахт- на гъапIу гафарилан тина инсан йивну йикIувалин дюшюшра гъабхьну. Узу, мисалназ, гъудгнар апIурайи, затра ички дурубхърайи кас вуза ва имбударизра дурубхъуз насигьят тувраза, фицики вари бедбахтвалар ичкийиан ву – швнуб хизан диди ккидирчну, швнурин уьмрар кур гъапIну. Гьамусяаьт Табасаран райондиъ «Алкоголь. Табак» операция кIули гъябгъюра, ва варидарихьна тIалаб вуйиз: мубхъанай, дипай му ужуз тIул. Ухьухь масу туврайиб ерийин ички вуйишра баладайи гьа, хъа гъи магазнариъ айиб 75% къалп ички ву, ва думу гъубхъиган, инсанар гизаф гьюрслу шулу. Гъи полицияйин гъуллугъчйирин улихь дивнайи асас вазифйирикан саб – къалп ички туврайи магазнар ашкар ва дурарин журумар апIувал ву. Багъри халкьдиз зегьер масу туврайи сар касдизра инсаф апIидарча!

– Гъи, гьяйифки, Дагъустан Урусатдин регионарин арайиъ, рякъяриъ шулайи аварйирин ва дурарин натижйириъ кечмиш гъахьи агьалйирин кьадарнан улупбариан сабпи йишв’ин ал. Гьаму жигьатнаан ихь райондиъ фициб аьгьвалат ву?

– Дугъриданра, республикайиъ аварйирихъди аьлакьалуди читин аьгьвалат арайиз дуфна. Узу лихуз хъюгъхъан мина ухьухь, бахтнаанси, аварйириъ инсанарин уьмрар кьатI гъахьи дюшюшар адар, анжагъ саб дюшюш Дарвагъ гъулаъ гъабхьну. Хъа пиянди ади машиндин рулихъ деъбан дюшюшар райондиъ гизаф шулу. Аьдати агьалйирикан кIурадарза, жюрбежюр заан гъуллугъариъ лихурайидариканра гьаму тахсиркарвал ктубчIвуру. Мисалназ, кьанди военкоматдин сар гъуллугъчи, чан гъвалахъ шубуд йисандин бицIирра дитну, пиянди машин хъапIрайиган, узу гъидисунза ва экспертиза апIуз гьаунза… Узуз гьаму жюрейин касар гизаф даккнидар вуйиз, фицики дурари чпин уьмрарра ва рякъюъ алахъру агьалйирин уьмрарра хатIайикк ккирчра.

– Полицияйин жергйириз цIийи гъуллугъчйир фици кьабул апIурачва? Суал саб гьаци туврайиб дариз: улихьна йисариъ, руш’ват тувну, полицияйиъ ляхниъ дийигъбан дюшюшар алахьуйи, ва гъуллугъ апIуз гъюрударра, жара ляхин дибрихъдар, тялукь образование адрудар вуйи.

– Узхьан якьинди пуз шулзухьан: гъи полицияйиз варитIан ужудар жигьилар гъюра. Дурари чарасуз вуди 11-пи класс ккудубкIну, армияйин жергйириъ гъуллугъ дапIну ккунду. Заан образование айидар сабпи нубатнаъди кьабул апIуруча. Ляхниз гъадагъурайи гьарсар касди бедендин гьязурлугвалин ва спортдин тялукь нормативар тамам дапIну ккунду. Дидланра савайи, цIийи кас ляхниз гъадагъруган, отделиъ лихурайи сар гъуллугъчийи, майори ясана думутIан заан звание айири, флану кас полицияйиъ лихуз лайикьлур ву кIури, заминвал тувну ккунду. Хъа лихуз хъюгъиган, гьарсар таза гъуллугъчийик, ляхин улупбан бадали, тажрубалу кас, насигьятчиди китIрача. Жавабдарвалиинди кIураза: узу мушваъ лихури имиди, отделиъ лихуз узу анжагъ ужударикан варитIан ужудар гъядгъури, ляхниъ дерккуз гаф тувраза, фицики дурарихъди узу дилихну ккунду, дурарин ляхникан вари отделин ляхнин натижйир ва агьалйирин учухьна вуйи рафтар асиллу шула. Кьабул гъапIу жьигьил гъуллугъчйир учу сифтейин гьязурлугвал гъадабгъуз 6-7 вазлиз Нальчикдиз гьаъри шулча.

– Насир Нажмудинович, азад вахт ккабхъри шулнуз? Гъуллугънан гъайгъушнарихьан азад вуйи вахтна фтиин машгъул шулава?

– Дюз гъапиш, гьарган ляхниъ шулаза, хъа сабпи вазари гьамушваъ ахурира гъахьунза. Хъа, мюгьлет ккабхъубси, цIийи къанунар ахтармиш апIурза ва йиз цирклиан цIийи аьгъювалар гъадагъуз чалишмиш шулаза. Йиз асас метлеб – жвув гьамушваъ лихури имиди агьалйириз узхьан шлу кюмек апIувал, уз’ина ихтибар дапIнайи райондиъ къайда уьбхювал, инсанарин юкIвариъ анжагъ ужуб шил гъибтуз чалишмиш хьувал, гьякьлу, инсанарин дердериз иб тувру гъуллугъчиси гъузувал вуйиз.

– Газат урхурайидарихьинди ва Табасаран райондин агьалйирихьинди илтIикIури, фу пуз ккундувуз?

– Саб гъапиб, газат урхрударихьна илтIикIури, пуз ккундузуз: багъри газатар-журналарин гъаннаъ йихьай, подпискайиз кюмек апIинай, фицики дурари ихь культура уьбхюра. Хъа райондин агьалйирихьна гьамциб тIалаб айиз: марццишин апIинай, зирзибил ккабхъу йишварихь мадабхьанай, контейнерариз гъайибхай. Райондиз лихуз гъафи сабпи йигъари тяжуб гъахьнийзу: узу наанди ахънийкIан? Яраб, му хяларихьна аьхю гьюрмат айи, марццишин апIувал агьалйирин ифдиъ айи, туризм артмиш апIуз планар йитIурайи Табасаран вуйкIан? Ич министрира, узу мина гьаъруган, лиг, Насир Нажмудинович, райондиъ зирзибил хьуз мигъибтан, гъапнийи. Гьаддиз, садпи йигъарилан мина хъюгъну, йиз вазифа даршра, Хючна гъулаъ марццишин уьбхювалин зиин лихураза. Узуз таниш касарин кюмекниинди, кьюб ражари Дербентдиан машинар хъаъну, зирзибил адабгъунча. Хъасин «Немо» фирмайихъди йикьрар гъийитIнуча, ва магьа, дурари зирзибил адабгъури, 7 ваз шула. Гъулан поселенйирин кIулиъ айидарихьнара илтIикIураза: ичв хиликк ккайи йишвариъ марццишин апIинай, гъирагъдилан гъафи касари учвкан вуйи фикир, гъулариъ айи марццишназ лигну, дюзмиш апIиди.

– Полицияйин отделин начльникдин райондин агьалйирихьна аьдати дару, амма гьакьлу илтIикIуб гъабхьи. Чухсагъул маракьлу сюгьбатназ, район бадали зигурайи зегьметназ, Насир Нажмудинович!