Аьхиримжи йисари, интернетдин гъурулуш яркьуди тарабгъбаз лигну, хилиз китаб гъадабгърур ва думу урхрур имдар кIури, кми-кмиди ебхьури шулхьуз. Уьмрин жюрбежюр себебариан узу гьамусяаьт вахтназ вуди Санкт-Петербург шагьриъ яшамиш шулаза, ва гьамушваъ гьам метройиъ, гьам трамвайдиъ вая жара транспортдиъ китаб урхурайи инсанар лап гизаф алахьуразуз.
Узу дурарин хилиъ айи китабарин авторар фужар-вуш лигури шулза. Ва саки варидари урхурайи китабар гъийин деврин авторариндар ву. Узу ихь республикайиъ, ихь районариъ жигьилар ва мектебариъ урхурайидар фицдар китабар урхбиин машгъул вуш, бицIи ахтармишар гъурхнийза.
Хив райондин ЦБС-дин директор, Хив райондин дишагьлийирин Советдин председатель Зумрият Сяидягьмедовайи ич сюгьбатнаъ къайд гъапIганси, гьаму йигъари, яна мартдин 3-пи йигъан, Хив райондин асас библиотекайиъ ва райондин 24 филиалиъ, вари дюн’яйин писателарин Йигъаз бахш вуди, серенжемар кIули гъушну. Гьарсаб библиотекайиъ гъулан агьалйирихъди гюрюшар тешкил гъапIну ва мектебариъ урхурайидари жюрбежюр шаирарин эсерар гъурхну.
«Библиотекайин цирклиъ лихури, гьаму йисан 35 йис шулайиз. Уву узхьан, гьаму деврин жигьилари китабар урхурайин кIури, гьерхрава. Узу гьамци кIурза: гъийин девриъ жигьилари гизафси китабар бибилиотекайиз дуфну ваъ, интернетдиан урхура. Гизафдариз фантастикайин, мистикайин, гучI шлу вая къурхулу гьядисйирикан вуйи эсерар кьабулди ву. Гъийин жигьиларин яшариъ айи вахтна, узу ва йиз таяри харижи уьлкйирин ва ихь гьюкуматдин вари классикарин яратмишар урхуйча. Хъа гьамус маракьарра, тербияра жарадар ву», – ктибтура Зумрият Эрзимановнайи.
Дугъан гафариинди, цIийи йис улубкьайиз улихьна, Хив райондин глава Ярмет Ярметовдин жягьтлувалиинди, райондин ЦБС 460-тIан артухъ цIийи китабарихъди тямин гъапIнийи. Дурарин арайиъ, классикаринси, деврин писателарин китабар, психологияйин, диндин, бицIидариз вуйи ва художествойин литература айи. Зумрият Сяидягьмедовайи жигьилариз А.Пушкиндин, Л. Толстойдин, Ф.Достоевскийдин ва жара классикарин, гьацира Ф.Куперин эсерар урхуз теклиф гъапIнийи. Ич сюгьбатнаъ директори чпин библиотекайин гьюрматлу дуст, машгьур шаир Гюлбика Уьмаровайиз чухсагъул мялум гъапIну. Му шаири, райондин саки вари библиотекйириъ серенжемар гъахури, чан китабарра пулсузди багъиш апIури шулу. Гъябгъюрайи йисан Хив райондин ЦБС-ди тешкил апIру вари серенжемар Дагъустандин 100 йис хьпан лишниккди кIули гъягъиди.
Каспийск шагьриъ ерлешмиш дубхьнайи китабарин «Территория» кIуру тукандин гъуллугъчи Алина Абаевайи къайд гъапIганси, дурарин тукандиз, гьам мектебдиъ урхурайидарси, яшлу касарра гъюри шулу, гьаддиз гъи варитIан гизафси тIалаб айи авторар ктухуруш, сар-кьюриин ди-йигъуз шулдар. «Мисалназ, жигьилари, шубариси баярира, гизафси Себастьян Фитцекдин, Стивен Кингдин, Эрих Ремаркдин ва Федор Достоевскийдин китабар масу гъадагъуру. Хъа, авторар дарди, гизафси масу гъадагъурайи китабарикан улхуруш, дурар «Зурлу Гэтсби», «ХътIерццру ничхир йибкIуб» кIуру китабар ву. 16-18 йисарин яшариъ айи живан шубари Бронте чйирин эсерар гизаф масу гъадагъури шулу. Хъа сацIиб яшлу касари асас вуди пучIу литература гьерхри шулу. Гьадму саб вахтна дурари вари классика дурхна, ва гъи дурариз А.Марининайин, Т.Устиновайин, Д.Донцовайин ва Урусатдин жара авторарин детективдин жанрин эсерар кьабулди шулу.
«Тукандин саки вари муштарйир Фредрик Бакмандин яратмишариз ккилигура. Улихьнаси думу авторин кьюбпи китаб – «Сикинсуз инсанар» – аьхю харайиинди гъадагънийча. Думу китабар сад-кьюд йигъандин арайиъ масу тувну. Гьацира Джек Лондондин, Эрнест Хемингуэйдин, Александр Дюмайин, Михаил Булгаковдин китабар масу гъадагъура.
Узу сифте ляхниъ дийигъу вахтна, бицIидари китабар аьхю аьшкьниинди масу гъадагъурайивалиин ва урхурайивалиин мюгьтал гъахьнийза. Йиз вахтари узу ва узухъди мектебдиъ урхурайидари мектебдин 6-пи классдиз удучIвайиз художествойин литература урхбаккан кIул ккадабгъуйча. Хъа гьамус 6, 8, 10 йис дубхьнайи бицIидар гизаф гъюри шулчухьна. Асас вуди дурариз Холли Веббдин китабар кьабулди ву. Му дишагьлийи чан саки вари эсерар бицIи шубариз дикIурайидар ву. Му авториз учу тукандиъ аьхю йишв жара дапIнача.
Абйир-бабариз теклиф вуди пуз ккундузуз: эгер ичв веледдин китабар урхбахьна, литературайихьна аьшкь артухъ дубхьну ккундуш, сифте лап пучIу ва дурариз маракьлу вуйи мультфильмйир адагънайи эсерарилан хъюгъяй. БицIидариз классика читинуб ву, хъа урхуз юкIв хътру бицIириз думу гьисс апIуз лапра гъагъиди шулу.
Вушра, гъи Каспийскдиъ варитIан гизаф масу гъадабгъурайиб ва урхурайиб, йиз фикриан, вари дюн’яйиъ масу туврайи ва урхурайи китаб «Гарри Поттер» ву. Дидин автор Джоан Роулингди чан китаб 14 йис ва артухъ яш гъабхьидариз улупна. Амма, 8 йислан хъюгъну, яшлуйириинакьан – варидари думу китаб урхура. Тукандиз гъурубкьубси, думу масу гъадабгъуз ккунидарин аьхю нубатар шулу», – ктибтура Алина Абаевайи.
Узу сабдиин инанмиш гъахьунза, гъи жигьилари ва бицIидари китабар урхурадар, кIуру гафар гьякьлудар дар.
