Инсандиз сарун фу лазим ву?

 

Ватандин Аьхю дявдин ва дидин кьяляхъ читин йисари ихь дишагьлийири фукьан аьхю зегьмет гъизигнуш, варидариз мялум вухьуз. Дурари, жилар дявдиз гьаъну, хулан ва баяр-шубарин вари гъайгъушнар чпин кIул’ина гъадагънийи.

 

Вари читинвалариан удучIвну, думуган чпин хизанар гъюрхю дишагьлийир ихь арайиъ гизаф а. Гьадрарин цIарнаъ Дагъ. Огни шагьриъ дуланмиш шулайи, 91 йис дубхьнайи Гюлейбат Юзбеговара (шиклиъ) а. Гюлейбат Аьбдулкеримовнайин уьмриъ гъазанмиш дапIнайи хъуркьуваларин сир аьхюб вуйи.

«Узу 1930-пи йисан Гуми гъулаъ бабкан гъахьунзу. Ватандин Аьхю дяви ккебгъну, адаш дявдиз гъягъру вахтна, йиз яш 10-11 йис вуйиз. Дявдин йисари кьадарсуз читинвалар алахьнийчуз…

Дяви ккудубкIган хулаз къяляхъ гъафи адаш сацIиб вахтналан, дявдиъ куркIу гюллйирин зийнариан кетIерццну, кечмиш гъахьнийи. Ва ич бабаз яшайишдин гизаф читинвалар алахьну. Совет уьлкейин девриъ дишагьлийириз рягьятвал йивуз вахт ккабхъурдайи. Дурар гьаммишан колхоздиъ, халачйирин фабрикайиъ ва жара ляхнариин машгъулди шуйи. Ич бабахъди халачйирин дуркьарихъ деъру вахтна, узу саб кьадарнан риш вуйза. Халагъ гъулаъ айи халачйир урхру артелик кучIвза. Ва сарун му ляхнихъ юкIв хъивну, уткан халачйир яратмиш апIбахъди сабси, узу жарадаризра кюмекназ гъягъюри гъахьунза. Ягъурлу кас ву кIури, гьаммишан варидари чпиз халачи ккирибшуз дих апIури шуйзуз».

Дугъриданра, Гюлейбат бабаз табасаран халкьдин милли искусствойин эсерар яратмиш апIбан ляхин бицIидихъан мина ужуди танишди вуйи. АпIурайи ляхнихьна гьарган жавабдарвал гьисс апIури, жвуван устадвалин дережа ужутIан ужу апIбан зиин эдрегди зегьмет зигури, думу адлу халачичи гъахьнийи. Гюлейбат бабу чав кIурайиганси, дугъан марцци зегьметназ гьар вахтна лайикьлу кьиматра туври гъахьнийи. «Саб ражари Табасаран райондиан кьюр-шубур дишагьли «Баркаллувалин Орден» тувуз вертолётдиъди Мягьячгъала шагьриз гъухнийчу», – кваин гъапIнийи дугъу сюгьбатнаъ. Чав гъилиху артелиъра, халачйир урхру цехдиъра дугъаз гьаммишан гьюрмат ади гъабхьну.

Гъи Гюлейбат Аьбдулкеримовна чан балихъди Дагъ. Огни шагьриъ дуланмиш шула. Дугъаз сар байна риш а. Дугъан бали Назим Юзбеговди Дербент шагьрин таможняйиъ ляхин апIура, риш Шамсият хайлин йисари Дагъ. Огни шагьрин 3-пи нумрайин мектебдиъ мялимди гъилихну, хъа гъи чан баяр-шубарихъди Москвайиъ дуланмиш шула. Гюлейбат бабаз хизандиъ, худлар-гудларин арайиъ гизаф аьхю гьюрмат-гьязат а. Намуслу уьмур хъапIу инсандиз яш гъабхьиган лазим вуйиб сарун фу вухъа?