ЦIиб улихьнаси Мягьячгъала шагьрин китабханайиъ Дербент шагьриъ яшамиш шулайи Сунаханум Исаева-Гьяжикъурбановайин «Арсран шамдан» кIуру китаб чапдиан удубчIвну. Му китаб шаирин кIул’инди вуйи сабпи китаб ву.
Сунаханум Исаева-Гьяжикъурбановайин шиърар, «Табасарандин нурар» газатдин машариъси, 2010-пи йисан жара жигьил шаирарин яратмишарихъди сатIиди чапдиан удубчIву «Мярака» кIуру шиърарин гъварчнаъ чап гъапIну.
Сунаханум Кьасумовна Табасаран райондин ТинитI гъулаъ аьхю хизандиъ бабкан гъахьну. 1986-пи йисан ужудар аьгъювалариинди багъри гъулан мектебдиъ 10-пи класс ккудубкIну, думу жвуван гъулаъ айи йимишар гьясил апIру заводдиъ лихуз хъюгъру.
Аьгъювалар гъадагъбахьна маракьлувал айивализ лигну, 1988-пи йисан Сунаханум ихь республикайин меркездиъ Дагъустандин гьюкуматдин университетдин филологияйин факультетдик урхуз кучIвру. 1993-пи йисан урхуб ккудубкIну, думу сифте багъри гъулан мектебдиъ, хъасин, чан хизандихъди Дербентдиз кючмиш гъахьиган, шагьрин 16-пи нумрайин мектебдиъ урус чIалнан дарсар кивру мялимди гъилихну.
Гьацира хайлин йисари дугъу, табасаран чIалнан дарсар киври, Дербент шагьрин педколледждиъра мялимвал гъапIну.
Къадпи аьсрин аьхириъ шиърар дикIуз хъюгъю шаирин эсерариъ атIагнайи багъри юрдарихьна вуйи гьиссари гьяйран апIуру. Улихьна вахтари ихь яшайишдиъ ади гъахьи ужудар аьдатар, тербия, ягь-намус дургурайивали Сунаханум Кьасумовнайин кIвак гъалабулугъвал кипра.
– Гьей, жан ягьнан, аквнан, ужувлан кьувват!
Ягъур, абур, мердвал, намус, мяргьямат!
Ачва наан? Учвуз апIураза гьарай!
Миннат вуйиз, хаиш вуйиз,
йипай «гьай»!…
Чан багъри веледарра инсанвалин къанунариинди тербияламиш гъапIу Сунаханум Кьасумовнайин (шаириз кьюр байна сар риш а) хизандиъ ихь улихьдин вахтарин ужудар аьдатар, дерин аьгъюваларихьна вуйи маракьлувал гъубзна.
Поэзияйиъ чан хусуси рякъюъди гъягъюрайи С. Исаева-Гьяжикъурбановайин шиърариъ философияйин деринвал айивалин дурар урхурайир гъавриъ дархьиди гъузуз шулдар.
«Йиз табасаран дишагьли» кIуру шиъриъ ихь халкьдин дишагьлийир Николай Некрасовдин «А дишагьлийир урус гъулариъ…» кIуру шиъриъ улупнайи дишагьлийирихъди теври, дугъу гьамци бикIура:
Гьар ляхниъ уста вуй табасараншив,
Аьгъдай дугъаз фици шуйиш тIагърушин.
Ликрихъди дабкьури бицIир кайи шинт,
Хиларихъди убхуй уткан халачи….
Му макьала бикIури, китабдиъ айи «Сундхин сир» кIуру поэмайикан дарпиди гъибтуз шулдар. Душваъ шаири, чан адлу тухмин кьисматнакан ктибтури, улихьдин аьсрариъ ихь Табасарандиъ гъахьи гьядисйир уларикк дийигъруганси дибикIна.
Саб гафниинди, поэзияйиин юкIв алидариз му китаб ужуб пешкеш вуйиб тасдикь апIураза ва, китаб чапдиан удубчIвбахъди Сунаханум тебрик апIури, дугъаз сагъ’вал, хъуркьувалар ва хъана цIийи китабар дикIуз гьевес ккун апIураза.
