Коронавирусдин кьюбпи SARS-CoV2 лепе гизаф зарбди дигиш шула, дидин симптомар гьюдюхюра ва бязи лишнар вирусдин инфекцияйиз затра хай дару жюрйириз илтIикIура.
Уьлкейинси, вари дюн’яйин хайлин машгьур духтрари чпин социалин сетариан ва СМИ-йиан туврайи мялуматариинди, COVID-19 инфекцияйин аьхиримжи симптомари духтрар мюгьтал дапIна.
Коронавирус ва фун’ин гъягъювал
Коронавирусдин дигиш гъабхьи штаммдин асас цIийиваларикан саб – инкубацияйин бицIи вахт ву. Санкт-Петербург шагьрин Боткиндин ччвурнахъ хъайи инфекционный больницайин кIулин духтир Денис Гусевди туврайи мялуматариинди, инсан аьзарлу духьну сабпи лишнар хьуд йи-гъандин арайиъ ачмиш шула. Улихьна йисан инсан коронавирусдиан аьзарлу духьнаш, 14 йигъандин арайиътIан аьгъю шулдайи.
Мидланра гъайри, коронавирусдиан аьзарлу гъахьидарин сабпи лишнарси аьхю фунинна рудрарин учIру инфекция, ажагъувал ва диареяйин синдром ачмиш шулу. Гьамци вирус, рудрарин учIру инфекция арайиз хури, учв жин шула. Гьамдихъди сабси коронавирусдин улихьдин лишнар – уьгьйир гъювал, гъурдмин йиккар иццру хьувал, зяифвал, температура – айиганси ами.
Денис Гусевди ктибтганси, цIийиди дигиш шулайи коронавирус лап бицIи вахтнан арайиъ инсандин гъурдлариъ тарабгъуру. Инсан рякъюри –рякъюри гъагъи шулу. Гьацира диди аьхиримжи вахтна гизафси жигьилар гъагъи гьялназ хура.
Уьлкейин машгьур реаниматолог Сергей Саяпинди субут апIурайиганси, вирус «жигьил» шула. Мисалназ, саб ваз мидиз улихьна реанимацияйиъ коронавирусдиан гъагъи гьялнаъ айи пациентарин кьялан яш 66 йис вуйиш, июль вазли асас вуди реанимацияйин отделенйир 45-50 йисаъ айи пациентари ацIна.
Сергей Саяпинди коронавирусдин сабсана дигиш гъабхьи лишниз фикир тувну: пациентарин сатурация (ифдик кислород кайивалин кьадар) ис дубхьнаш, гъилигубси аьгъю апIуз читин гъабхьну. Улихьна 70% сатурациятIан адру пациентар саб дупну кIару хьуз хъюгъюйи, гьамус, думутIанна цIибди ашра, дицисдар дигиш’валар шули амдар. Реаниматологди ктибтганси, сар аьзарлуйин сатурация кьюб прибориан сабси ахтармиш апIури гъахьну. Кьюбибдианра сатурация 28% улупну. Мициб сатурацияйиъ инсандин шибар кIару шулу. Хъа думу пациентдин шибар сагъи инсандинси лизи ва гъизилгюлин аку рангнандар вуйи.
Инсульт дар, ковид ву
COVID-19 – вирусдин варитIан мюгьтал апIурайи лишан – думу инсультдин лишнарикк гьитIибкIурайивал ву. Мидиз фикир Москвайин машгьур пульмонолог Олег Абакумовди тувнийи. Духтри чан Instagram сетдин машнаъ чпихьна больницайиз гъахи сар дишагьлийикан ктибтну. Больницайиъ ккаъну хьуд йигълан дугъан сифте машнан ва мелзнан гьисс апIбан лишнар гъудургну, хъасин дугъхьан затра гафар апIузра даршули гъахьи.
«Учу саб дупну инсульт ву кIури фикир гъапIнийча. Вари лишнар инсультдиндар вуйи. Амма КТ аппаратди ич фикрар батIул гъапIну», – къайд апIура духтри.
Хъа йигъан дишагьлийи чан маш ва мелз яваш-явашди гьисс апIуз хъюгъну. Думуган духтрар коронавирусдин инсультдиз ухшар айи лишнар арайиз дуфнайивалин гъавриъ шулу. Гьаму жюрейин дюшюшар уьлкейиъ швнуб-саб духьна. Думу дюшюшариъра пациентарин, инсульт шулайиганси, чIал гьархуз хъюгъру, мелз ва маш гьисс апIури амдру лишнар ачмиш шулу. Сад-кьюд йигълан думу лишнар кьяляхъ гъягъюру.
Вари духтрари ватандашарикан прививка апIувал ккун апIура. Прививкайиан гьеле кечмиш гъахьивалин дюшюшар тасдикь дапIнадар, хъа прививка дарапIди, вирусдиан гъагъи гьялназ дуфну, гизаф инсанар кечмиш шулаш, вари шагьидар шулахьа.
