Хьадан XXXII Олимпийский талитар 23-пи июлилан 8-пи августдиз Японияйин меркез Токио шагьриъ кIули гъягъюра. Олимпийский тамшир чпин гьюкуматдиъ гъахбан ихтияр Японияйи Испанияйин Мадрид ва Турцияйин Стамбул шагьрарин улихь гьудучIвну, 2013-пи йисан 7-пи сентябри гъазанмиш гъапIнийи. Талитар 2020-пи йисан 24-пи июлилан 9-пи августдиз дурхну ккундийи. Амма, 2020-пи йисан мартдин 24-пи йигъан вари дюн’яйин Олимпийский комитетди коронавирусдин инфекцияйин пандемияйихъди аьлакьалу вуди талитар сад йислан гъахбан йикьрар адагъну.
Олимпиада ачмиш апIбан асас серенжемар июлин 23-пи йигъан гъахьнушра, талитар кьюд йигъ улихьна ккергънийи.
Программа ва иштиракчйир
Талитар 42 спортдин майднариин гъахура. Дурарикан 28 Олимпиадайин иштиракчйир яшамиш шулайи гъулхьан 8 километр манзил ади багарихь аьтрафариин ал. Олимпиадайин тамшириъ спортдин 41 жюрейин талитариан 339 комплект медалар тувди.
Гъябгъюрайи Олимпиадайиъ сабпи ражари вуди цIийи жюрйирра гъахура. Дурар карате, серфинг, скейтборд ва гъарзарик кеуб, хъа гьацира бейсбол ва софтбол жюрйир программайиз гъадагъна. Му жюрйир программайиз гъадагъуб Токиойи ккун гъапIнийи. Тамашичйир гьацира 3×3 баскетболин, ВМХ-фристайлдин, сирнав йивбан ва пучIу атлетикайин, дзюдойиан ктикьу командйирин талитар, триатлондиан ва чIимриан йивбан цIийи жюрйирихъди таниш хьиди.
Олимпиадайиъ 205 уьлкейиан 12,5 агъзур спортсмен иштирак шула. ВаритIан гизаф спортсменар США-йиан дуфна. Дурарин уьмуми кьадар 613 кас ву. Хъа Германияйиан 430 спортсмен иштирак шула. Урусатдиан – 328 спортсмен.
Къайд дапIну ккундуки, вари дюн’яйин допингарихъди женг гъабхру агентствойи (WADA) Урусатдиин иливнайи санкцйириинди ихь гьюкуматдиз Олимпиадайиъ Урусатдин пайдагъ ишлетмиш апIуз гъадагъа дапIна. Урусатдин спорт-сменар Токиойиъ гъябгъюрайи хьадан ва 2022-пи йисан Пекиндиъ гъягъру кьюрдун Олимпиадйирин талитариъ Урусатдин Олимпийский комитетдин аббревиатурайикк- ди (лишниккди) иштирак хьуз мажбур дапIна.
Ихь командайиз гьацира палатдиин милли лишнар, пайдагъ ва гимн ишлетмиш апIуз гъадагъа дапIна. Ихь спортменариз гъизилин медалар тувруган, уьлкейин гимндин ерина Петр Чайковскийдин фортепьянойин 1-пи концертдин мукьам ишлетмиш апIура.
Талитар ва коронавирус
Талитар гъягъюрайи йигъари Токиойиъ коронавирус кади гьар йигъан саки 2 агъзурихьна аьзарлуйир гьисабназ гъадагъура. Меркездиъ коронавирус тарабгъбахъди аьлакьалу вуди гъагъи аьгьвалат арайиз дуфнайиваликан сикин дарди мялуматар тувра.
Олимпиадайин талитар гъахру йишвариъ эпидемиологияйин къайдйир ижмиди уьрхюра. Гьарсар спортсменди гьар йигъан сагъ’валин ахтармишар гъахура, дурарикан арайиъ йишв уьбхювал, гьаммишан маска алди лицувал ккун апIура. Олимпиадайиъ иштирак хьуз дуфнайи спортсменариз жямяаьтлугъ транспортдиъ эуз, ресторанариз, клубариз, культурайин жюрбежюр серенжемариз, Японияйин тарихи йишвариина гъягъюз ва ерли агьал-йирихъди сюгьбатар гъахуз гъадагъа дапIна.
Медалар ва гъалибчйир
Токиойин Олимпиадайиъ медаларин таблицайиъ гъийин йигъаз (5-пи августдиз) сабпи йишв Китайди дибисна. Му гьюкуматдин спортсменари 34 гъизилин, 24 арсран, 16 кемшрин медалар гъадагъну. Кьюбпи йишв’ин США ал – 29 гъизилин, 35 арсран ва 26 кемшрин медалар. Японияйи шубубпи йишв дибисна. Му спортсменари чпин уьлкейиз гъийин йигъаз уьмуми кьадар 46 медаль гъахну. Дурарикан 22 гъизилиндар ву. Урусатдин командайи медаларин таблицайиъ 5-пи йишв дибисна. Ихь спортсменари 16 гъизилин, 22 арсран ва 19 кемшрин медалар гъазанмиш дапIна. Талитар гьеле гъягъюри ими. Аьхириз му таблицайиъ хайлин дигиш’валар шлувалик ва ихь спотсменар улихь гъягъбак миж кивурхьа.
Дагъустанлуйир Олимпиадайиъ
Дагъустандиан Олимпиа-дайиъ 22 спортсменар иштирак шула. ВаритIан гизаф – юкьяр дисбаан – 3-ри Урусатдин вакилвал апIура, 11-ри – харижи гьюкуматарин. Дидланра савайи, дагъустанлуйир боксдин, регбийин, фехтованиейин, сирнав йивбан талитариъ иштирак шула.
Гъийин йигъаз (5-пи августдиз) боксдиан ва юкьяр дисбаан кьюр дагъустанлуйи гъизилин медалар гъазанмиш дапIна. Боксдиан вуйи талитарин финализ Муслим Гьяжимягьямедовра, полуфинализ Зенфира Мягья-медялиевара удучIвна. Юкьяр дисбаан талитарин финализ, Аьбдулрашид Сяаьдуллаев удучIвну.
Фехтованиейиан Хунзах райондиъ бабкан гъахьи ва Москвайиъ яшамиш шулайи Айзанат Муртазаевайи юкьубпи йишв гъадабгъну.
Батыргъазиев ва Угуев – Олимпиадайин чемпионар
Вахтназ вуди Дагъустандин кIули айирин вазифйир тамам апIурайи Сергей Меликовди Токиойиъ гъябгъюрайи Олим-пиадайиъ гъизилин медаларин сагьибар гъахьи боксер Альберт Батыргъазиев ва юкьяр дисру Завур Угуев гъалибвалихъди мубарак гъапIну.
«Мубарак апIураза Альберт му аку гъалибвалихъди! Дугъу вари дюн’яйиз дагъустанлуйириз хас вуйи кьувватлу рюгь, гъалибвалихьна вуйи кьаст ва удукьувал улупну… Ихь бажаранлу юкьяр дисру Завур Угуев – Токиойиъ гъябгъюрайи Олимпиадайин чемпион! Заури чахъди кчIихрудариз гъалиб хьуз саб жюрейинра мумкинвалар гъитундар ва нубатнан ражари учв кчIихурайи гъагъишнан категорияйиъ чаз барабар спортсмен адрувал тасдикь гъапIну. Дугъан аьламатнан гъалибвалиинди неинки спортсменди хизанди, хъа гьацира ихь кьудратлу уьлкейи дамагъ зигура», – гъибикIну Сергей Меликовди чан Инстаграмдин машнаъ.
Къайд апIуб лазим вуки, Альберт Батыргъазиев США-йиан вуйи боксер Дьюк Рэгандихъди вуйи, 57 кило гъагъ айидарин арайиъ гъабхьи женгнаъ 3:2 гьисабниинди, хъа Завур Угуевди Азияйин кьюб ражари чемпион вуйи Руви Кумар Дах’яйин 7:4 гьисабнинди гъалиб гъахьну.
Дагъустанди чан баяриинди дамагъ апIура!
