КIару гьюлин аьтрафариин ерлешмиш духьнайи курортар кьадар вуйибтIан артухъ туристари алацIнайивал себеб вуди, аьхиримжи йисари рягьятвал гъадабгъуз ккунидар Дагъустандизра гъюз хъюгъну.
Гьамусяаьт Дагъустандиъ хьадан туристический вахт гъизгъинди гъябгъюра. Республикайиъ Каспий гьюлин гъирагъарихъ арендайиз туврайи хуларин, гостиницйирин гьякъира за дубхьна. Краснодариъси, Крымдиъси, Каспий гьюлра маниб ву, ва гьадушварик тевиган, Дагъустандиъ кьиматарра кьадарсуз исина ву. Амма, гьяйифки, вари ерли пляжар му кьадар туристар кьабул апIбахьна гьязурди адайи.
Дагъустандиъ тялукь органарин гьисабназ 22 пляж гъадагъна. Дурар Мягьячгъала, Каспийск, Дербент, Избербаш шагьрарин, Гъяякент ва Къарабудагъкент районарин аьтрафариин ерлешмиш духьна. Хъа республикайиъ инсанари чпи арайиз гъахи бицIи пляжарин кьадар сарира гьисаб дапIнадар. Роспотребнадзорин РД-йиъ айи управлениейи сикин дарди гьюлин штун ахтармишар гъахура. Натижйир гъалабулугъ кипрудар ву. Аьхиримжи анализари улупганси, гьюлин штун пробарин микробиологический улупбарин 18% анализари гигиенайин тIалабариз, хъа гъадагъу пробарикан 50%-ди санитарияйинна химияйин тIалабарин улупбариз жаваб туврадар. ВаритIан гъагъи аьгьвалат Мягьячгъала шагьрин аьтрафариин али пляжариъ арайиз дуфна. Роспотребнадзорин вакилари шагьрин 6 пляждихъ гьюлик жикIуз гъадагъа гъапIну.
Улихьнаси вахтназ вуди республикайин главайин вазифйир тамам апIурайи Сергей Меликовди совещаниейиъ дагъустандин пляжарин месэла гъитIибккнийи.
– Теория жигьатнаан кIуруш, ухьхьан ихь гьюлин гъирагъар Турцияйиъси ккабалгуз шул. Амма гьякьикьатдиъ думу ляхин гьелелиг кIулиз адабгъуз шуладар, фицики бязи касари чпин маракьар республикайиндартIан зади дерккра, – къайд гъапIнийи региондин кIулиъ айири.
Сергей Меликовди гьюлин гъирагъар артмиш даршулайиваликан, инфраструктура адруваликан гъапнийи. Асас месэла – гьюлин гъирагъарихъди вуйи жилин участокарин ихтиярарин статус тяйин апIувал ву. Гьеле совет вахтари Каспий гьюлин гъирагъарихъ жюрбежюр федералин карханйирин ва идарйирин дахилнаъ айи санаторйир ва рягьятвал гъадабгъру хулар арццнийи. СССР дабгъбан кьяляхъ дурарин дережа гьял дарапIди гъубзну. Хайлин жилариин, саб жюрейин документарра адарди, хусуси касарин коттеджар дивна. Республикайин главайи муниципалитетарин кIулиъ айидариз пляждин аьтрафариин али жилар инвесторарихьна тувбан бадали вари кагъзар лазим вуйи къайдайиз хуб табшурмиш гъапIну.
Гьаддихъди сабси, дагъустандиъ гьюлин гъирагъарихъ рягьятвал гъадабгъру йишвар ва хялар кьабул апIру хулар хьадан вазар улукьайиз улихьна дидиснайи. ИкибаштIан, кьиматарра за гъахьну. Мисалназ, Мягьячгъала шагьриъ Петр Сарпирин проспектдиъ 60 квадратдин метр айи хусуси хулар саб вазлиз 18-25 агъзур манатдиз арендайиз тувра. Хъа Каспий гьюлихъ 160 квадратдин метр айи хуларин кьимат саб вазли 130 агъзур манат ву. Объявлениейин авторин гафариинди, чан хулар дугъу суткйирииндира арендайиз тувра. Дицисдар дюшюшариъ дугъу саб суткайиъ туристарихьан 7 агъзур манат бисура.
Мягьячгъала шагьрин саб отелин администратор Залина Абасовайи гъапиганси, Урусатдин регионариан аьхиримжи вахтна гизаф туристар гъюз хъюгъну. Заявкйир чвлин вазаризкьан а. Гостиницйириъ сар кас дахъру йишвхъан тIалаб апIурайи кьимат агъзур манатдилан ккебгъра. Амма багахь вазариз азад йишвар адар.
2019-пи йисан Дагъустан-диз 850 агъзур турист гъафнийи, хъа 2020-пи йисан – 840 агъзурихьна. Республикайин гьюкмин кIулиъ айидари гъябгъюрайи йисан туристарин кьадар 20% за шул кIури, миж кивра. Хъа, гьяйифки, хялар кьабул апIру хулар республикайиъ гьуркIрадар.
