Дагъустандиъ кIули гъябгъюрайи вари Урусатдин жигьил шаирарин семинариъ иштирак’вал апIуз гъафи урусатдин шаир ва прозайин эсерар дикIрур, «Литературайин газатдин» 34-пи кIулин редактор Максим Замшев республикайин чап апIбан махлукьатлу хабрарин дакьатарин кIулин редакторарихъди ва журналистарихъди гюрюшмиш гъахьну.
Республикайин СМИ-йин вакиларихъди таниш хьпан кьяляхъ, Максим Замшевди Урусатдин чап апIбан варитIан кюгьне дакьат вуйи «Литературайин газат» яратмиш апIбан ва артмиш хьувалин тарихнакан ктибтнийи. Думу тешкил апIбан сифте кIулиъ урусатдин шаир Александр Пушкин ва дугъан юлдаш ва терефкар Антон Дельвиг айи. «Литературайин газатдин» сабпи нумра 1830-пи йисан чапдиан удубчIвну. Газатдин редакция- йи хъапIрайи политикайи паччагьлугъдин гьюкмин наразивал арайиз гъюз гъитру. Газат кьадарсуз азадди жюрбежюр фикрар чап апIрубси гьисаб апIуру, ва дидиъ «политикайин отделиин» къадагъа иливнушра, гьацI йислан думу хъябкьру.
Советарин вахтна Максим Горь-кийдин жягьтлувалиинди «Лите-ратурайин газат» цIийикIултIан ачмиш апIуру. 1929-пи йисан дидин сабпи нумра чапдиан удубчIвнийи. Гьаддихъан мина «Литературайин газат» советарин писателарин чап апIбан асас орган гъабхьну.
Максим Замшевдин гафариинди, газатдин темйир дидиъ чап апIурайи литературайин эсерариинди ккудукIурадайи. Газатдиъ жвуван фик-рар мялум апIбан азадвал айи, дидин машариъ уьлкейин ватанагьлийирин гьар йигъандин уьмрин жюрбежюр терефариз бахш дапIнайи макьалйир чап апIуйи, яшайишдин важиблу месэлйирин гьякьнаан бягьсар кIули гъягъюри шуйи. Мидланра гъайри, уьлкейин махлукьатлу хабрарин дакьатарин арайиъ сабпиб вуди, «Литературайин газатди» чан машариъ гьюкмин заан органарин ва къанун уьбхру органарин гъуллугъчйирин арайиъ коррупцияйи кюкю адабшвнайиваликан бикIуз хъюгънийи. Хъа мицдар макьалйири газат урхрударин аьхю кьадар чпихьна жалб апIуйи. Газатдин подписка апIурайидарин кьадар чап апIбан дакьатдиз айи полиграфияйин мумкинвалартIан артухъ гъабхьиган, хъа думу 3 миллиондихьна удубчIвуйи, подписка дапIнайидарин кьадар кам апIбан къарар адабгъуйи. Тевбан бадали: гьамусяаьт «Литературайин газатдин» тираж 22 агъзур ву, ва диди чан ляхниъ улихьдин аьдатар кIули гъахувал давам апIура.
«Литературайиз газатдиъ гизаф машар тувна, амма дурар шубуб пайнакан саб пайтIан артухъди дар, имбуну паярикан сануб – политикайин анализ апIбаз, тмунуб – «12 стулин клуб» кIуру сатирайин пайназ жара дапIна.
Гьамусяаьт ухьу Дагъустандиъ айивализ лигну, пуз ккундузузки, учу ичв литературайизра гизаф фикир туврача. «Урусатдин гизаф чIаларин лира» кIуру хусуси метлеб айи проект айич, душваъ милли шаирарин урус чIалназ таржума дапIнайи эсерар чап апIурача», – мялум гъапIну Максим Замшевди.
Гюрюшдиъ гъийин йигъан чап апIурайи литературайин ерийиз бахш дапIнайи месэлара за гъапIнийи. Дидин сасдар иштиракчйирин фикриинди, гъи гьюкумат му месэлйир гьял апIбахьан гъирагъдизди гьудубчIвну, натижайиъ литературайин рынокдиъ ерисуз китабарин кьадар лап гизаф дубхьна. Хъа Максим Замшевдин фикриинди, асас читин месэла гьадму вуки, чап апIбан бизнесдин аьхюну пай садар хилариъ а. Гьякьикьи конкуренция гъабхуз шартIар адрувализ лигну, гъи ухьуз фу аш, гьадму ахьуз. Кьимат тувури заказра апIура. Чап апIбан циркил гьюкуматдин гюзчиваликкна гъабхбахъди аьлакьалу планариз гьелелиг бина адар, гьаз гъапиш диди финансарин зурба дакьатар харж апIувал тIалаб апIура. Чап апIбан пресса «накьвдик кивбан» гьякьнаан арайиз гъафи дискуссияйиъ дидин иштиракчйир, варитIан цIибди 20 йисанра думу «кивуб» ухди ву кIури, саб фикрихъна гъафнийи.
Гъийин йигъан «Литературайин газат» жигьил шаирарин ва писателарин яратмишар чап апIбан асас майдан вуди гъубзра. Саспиган дурарин яратмишар ухьу вердиш вуйибдихьан тафавутлу шула, амма му гьаммишан кьалмин машгьур устадарин эсерар чап апIувалиинди сяргьятламиш хьпаз багьна дар.
«Эгер газатди, варитIан дюзуб вушра, гьаммишан саб фикир ачухъ апIури гъабхьиш, думу саб бицIи арайилан газат урхурайириз абтIуру. Газат жюрбежюр фикрар ерхьру трибуна дубхьну ккунду. Гьамдиинди диди цIийи газат урхрударра жалб апIиди, адра гъазанмиш апIиди», – аьлава гъапIну аьхириъ Максим Замшевди.
