16-пи мартдиъ Урусатдин Президент Владимир Путинди регионариз яша-йишна экономика жигьатнаан кюмек тувбан уьлчмйирин гьякьнаан гъубху совещаниейиъ «Урусатдин Федерацияйиъ яшайишна экономика жигьатнаан къайдалувал тямин апIбан уьлчмйирин ва ватандашар уьрхбан гьякьнаан» Указдиин къул гъизигну.
Дагъустандин Глава Сергей Меликовди совещаниейиъ гъитIиркку месэлйирихъди аьлакьалу асас фикрар ачухъ гъапIну.
– Уьлкейиъ касибвал кам, яшайишдин дережайин фаркь’вал цIиб апIбан бадали, Владимир Владимировичди МРОТ, бюджетдиан маважиб туврайидарин маважибар ва яшайишдин кюмекнан пособйир за апIуз табшурмиш гъапIну. Ихь республикайиз му гизаф важиблу ву. Гьамус субъектариз артухъди ихтиярар тувра, хъа гьаддихъди сабси кьабул апIурайи къарарарин гьякьнаан жавабдарвалра за шула. Узура правительствойизна муниципалитетариз гьациб табшуругъ тувраза. Дурарин вазифа – инсанарин гьял дапIну адру месэлйир арайиан адагъувал ву.
Хусуси алверчивализ кюмек тувну ккунду, фицики думу экономикайин артмиш’валик асас пай киврайи циркил ву. Алверчйириз мублагъ шартIар яратмиш, административ сяргьятар буш дапIну ккунду. Гьюкуматдин кIулиъ айири кьабул апIурайи уьлч-мйир вахтназ гъилигдар ва мянфяаьтлудар ву.
ЦУР-ин гьякь-гьисаб тувбаан мялум гъабхьиганси, аьхиримжи кьюб гьяфтайиъ агьалйирихьан гъюрайи аьрзйир – 400-тIан артухъ – кьиматар за шулайивалихъди аьлакьалудар ву. Гьамусяаьт дагъустанлуйириз, иллагьки йишвариин, гьякьлу мялуматар тувувал важиблу ву. Инсанарихъди гаф-чIал апIури, дурариз арайиз дуфнайи гьялнакан, кьабул апIурайи уьлчмйирикан дупну ккунду.
Санкцйирихъди аьлакьалу вуди, сабишв’инди республикайиз сурсатар хру бязи касари, арайиз дуфнайи аьгьвалат чпин хайирназ ишлетмиш апIури, кьиматар за апIуз хъюгъна. Учу дурарихъди ляхин гъабхурача. Мисалназ, кьиматар къайдайиз хпан бадали, Дагъустандиз аьлава вуди набататарин ччим ва шекер хпан месэлйир гьял апIурача. Гьаму йигъари вари шагьрариъ ва районариъ гъулан мяишатдин ярмаркйир тешкил апIиди. Гьацира алверчйирра кIваълан гьархрадарча, дураризра гьюкуматдин терефнаан кюмек хьибди; уьл убжру карханйиризра, кьиматар за дарапIбан бадали, кюмек тувдихьа.
Гьацира, агьалйирин арайиъ бикарвал кам апIбан бадали, саб жерге уьлчмйир кьабул апIурахьа: аьлава пишекарвалин образование гъадабгъуз ва хусуси ляхин ачмиш апIуз пулин кюмек тувувал.
Бизнесдизра гьюкуматдин терефнаан кредитдин тятIилар тувбан, льготйирин микрозаймар жюрейин ва налогарин гъагъ ис апIбан кюмек хьибди.
Дагъустандин Муфтиятдиз, гъийин аьгьвалатнаъ гъирагъдиъ гъудрубзди, кьиматар за дарапIувал тIалаб апIури, дагъустанлуйирихьна илтIикIурайивализ чухсагъул пуз ккундузуз. Гьацира Донбассдин кIулиъ айидарин ва вари халкьдин терефнаан дурариз кюмекнан хил гьачIабккурайи республикайин шагьрарин ва районарин главйиризра чухсагъул мялум апIураза. Узу улихьдира гъапиганси, Дагъустанди Украинайин миллетчивалин къайдайи саламатвалихъ ва багъри хулан манивалихъ мягьрум дапIнайи Донбассдин агьалйириз кюмек вуди 80 тонна сурсатар хътаъну. Дагъустанлуйир, читин вахтна кюмекнан хил гьачIабккувал фукьан важиблу вуш, чпира гъавриъ а, – гъапну республикайин Главайи.
