Гъийин девриъ мектебариъ лихурайи мялимарин асас пай дишагьлийири бисура. Учу, газатдин мухбирар, гьар вахтна салам туври, чпин ляхин ужуди тамам апIурайи, хайлин йисари баяр-шубариз тербия туврайи лайикьлу мялимар улупуб метлеб вуди, ихь мектебарин директорарихьна илтIикIури шулча. Гьациб метлеб ади, улихьна йигъари узу Дербент райондин Чинар гъулан мектебдин директор Умижат Гьюсеевайихьна илтIикIнийза.
Дугъу чпин коллективдиъ ляхин апIурайи дишагьлийирин арайиъ, жвуван гъуллугънан вазифйирихьна заан жавабдарвалиинди янашмиш шули, чан ляхин лап дикъатлуди тамам апIурайи, мялимарин ва урхурайидарин арайиъ заан гьюрмат гъазанмиш дапIнайи, хъуркьувалиинди баяр-шубариз тербия ва аьгъювалар туврайи лайикьлу мялимарикан сарси Эсмер Керимова улупнийи.
Эсмер Рамазановна 1961-пи йисан Табасаран районди Уьрсигъ гъулаъ мялимдин хизандиъ бабакан гъахьну. 1966-пи йисан Дагъустан Республикайиъ ижмиди жилар гъутIурччвган, Эсмер Керимовайин хизандиз Дербент райондин Чинар гъулаз дуланмиш хьуз удучIвну гъягъювал кьисмат гъабхьнийи. Ва 1979-пи йисан Чинар гъулан кьялан мектеб ккудубкIну, думу Мягьячгъала шагьриъ заочно вуди ДГУ-йин биологияйин факультетдик урхуз кучIвру. Чан зегьметнан рякъ дугъу, заочно урхурайири, 1980-пи йисан мектебдиъ мялимвал апIбалан ккебгъру. Мектебдиъ лихури, дугъан гьамус ягъчIвурна кьюд йис ву. Чав мялимди гъилиху муддатнан зегьметнан натижйирикан улхури, Эсмер Керимовайи ич сюгьбатнаъ гьамци гъапнийи:
«Гьарсар мялимдин асас метлеб, гьелбетда, чав йицIисад йисан баяр-шубарихъ гъизигу жафайин натжйир ужудар хьувал ву. Узуз мялимвалин пише бицIи вахтнахъанмина ккуниб вуйиз. Ва гъи уву гъизигу зегьметнан натижйир рякъюрайиган, уву дарсар киву урхурайидари гьамусяаьт жюрбежюр вузариъ аьгъювалар гъадагъурайиган, дурар жюрбежюр гъуллугъариъ лихурайиган, юкIв шад шулу. Гъи узуз мумкинвал имиди дурарин ччвурар ктухидиза. Мурад ва Сяид Рамазановари, Мягьячгъалайиъ ДГМУ ккудубкIну, силбар сагъ апIру медицинайин хусуси центр тIапIну. Марина Межидова, Зульфия Мамаева Мягьячгъала шагьриъ духтрарди лихура.
Руслан Рамазанов Санкт-Петербургдиъ кIулин духтирди лихура, Рабадан Нугъаевди Кисловодск шагьриъ кьушмарин аьзарханайиъ духтирвал апIура. Узухь урхури гъахьидар вари гьисаб апIуз хъюгъиш, макьалайик йишв гъубзидар. Ццийин йисан мектеб ккудубкIурайи 46 баяр-шубарикан 32 касди биология ктабгъну.
Тяриф дариз, амма варидари имтигьнарра заан баллариз тувди кIури, умуд кайиз. Гьаз гъапиш, дурарин йиз дарснахьна вуйи янашмиш’вал фициб вуш, узуз рябкъюразуз. Думу узуз ва ич мектебдиз заанвал ву.
– Эсмер Рамазановна, уву ужур мялим ву кIури, Умижат Мягьямедовнайи увкан бикIуб тIалаб дапIна. Гьелбетда, увусдар мялимар ухьуз гележегдиъра лазим ву. Уву дарсар киврайи баяр-шубарин арайиъ, яв пише кадабгъну, вузариъ биологияйин факультетдик урхуз кучIвнайидар айин?
– Гъи, ухьуз рябкъюрайиганси, баяр-шубарин терефнаан мялимвалин пише ктабгъуз чалишмиш шулайидар думукьан адар. Гьаз гъапиш мялимвалин маважибра цIиб ву, ва, дидланра савайи, бицIидарихъди ляхин апIуз думукьан сабур хътарчухъ кIури, жаваб тувру. Узу дарсар киву сакьюдар баяр-шубарикан биологияйин дарсар кивру мялимар гьязур апIурза кIури, чалишмиш гъахьунза. Амма баяр-шубарин арайиъ му пише гъадабгъуз рази шлур гъахьундариз. Биологияйиан дарсариз жара дапIнайи сяътарра йислан-йисаз цIиб апIура, гьацира географияйиан, бабан чIалнаан, химияйиан дарсар кивру мялимар кам шула. Гъи мектебариъ дарсарин кьадар цIиб апIурайи предметариан сар-кьюр мялимтIан имдар. Хъа мициб аьгьвалат давам гъабхьиш, му ихь гъюрайи наслариз аьхю бедбахтвал ву.
2015-пи йисан Эсмер Керимовайиз, жигьил наслиз аьгъювалар ва тербия тувбан ляхниъ гъазанмиш гъапIу хъуркьувалариз ва гизаф йисари гъизигу марцци зегьметназ лигну, «Урусатдин халкьдин образованиейин гьюрматлу гъулугъчи» кIуру ччвур тувна.
Думу, ужур мялимси, хизандиъ ужур кейванира, чан бицIидарин ужур бабра ву.
Дугъаз 2 бицIир а – бай Тимур ва риш Жамиле. Жамиле Каспийск шагьрин больницайиъ медсестради лихура. Тимурра, Жамилера эвленмиш духьна. Эсмер Рамазановнайин бицIидарра, учвси, аьхюр-бицIир аьгъя- ди, юкIв хъади ляхин апIури тербияламиш дапIнайидар ву.
Макьалайин аьхириъ Эсмер Керимовайиз жандин сагъ’вал, кIван шадвал, хизандиъ хушбахтвал хьуб ккун апIидихьа.
