Гинекология — медицинайин дишагьлийин сагъламвализ лигру циркил ву. Улихьна вахтари дишагьлийин сагъламваликан лап жинидитIан улхури шулдайи, гьамус дици дар. Гележегдиз сагъу насил арайиз хпан бадали, дишагьлийин сагъламвализ гизаф фикир тувра. Амма табиаьтди дишагьлийиз тувнайи вари мумкинвалар лазим вуйиси ишлетмиш апIуз даршлувалин, сагъламвалин терефнаан жюрбежюр уьзрар арайиз дуфнайивалин дюшюшар шулу. Хъа жвуван сагъламвал хилиъ ивуз шлу духтир агувалра рягьят дар.

 

 

Газатдин машариъ кми-кмиди духтрарихъди вуйи сюгьбатар туври шулча, амма дишагьлийин сагъламваликан лап цIибдитIан улхбар шулдар. Гъийин йиз сюгьбатчи Астрахань шагьриъ лихурайи ихь ватанагьли, жигьил, амма ляхниъ ужудар хъуркьувалар гъазанмиш дапIнайи духтир-гинеколог Севиль Мягьямедова ву. Ич арайиъ гъабхьи сюгьбат исихъ туврача.

– Севиль Мурадовна, уву духтирвалин пише ктабгъувал фицдар себебарихъди аьлакьалу апIурава?

– Духтирвалин пише узу лап бицIи риш вуйи вахтнахъан мина кьабулди вуйзуз. Узу ужуб албагу хизандиъ бабкан гъахьунзу. Хизандин кIулиъ айир йиз ккуни аба, адлу духтир-хирург Тажудин Гьяжиев вуйи. Табасаран райондиъ, Дербент шагьриъ думу аьгъдру касар цIибтIан адайи. Узу бицIидимиди дугъахъди мина-тина гъягъруган, дугъаз гизафдари салам тувуйи, операция дапIну, сагъу уьмур хъапIуз кюмек тувбаз, аьхю чухсагъул мялум апIуйи. Абайин кеспниин дамагълу вуйза, гьадмусир духтир хьуз фикрар апIури шуйза, гьаддиз 2003-пи йисан гъизилин медалиинди мектеб ккудубкIиган, фуну пише ктабгъуруш, йиз улихь суал дийибгънадайи. Гьадму йисан Дагъустандин медакадемияйин сабпи курснаъ урхуз хъюгънийза.
Советарин вахтнан яшлу инсанариз гьамусдин вузариъ фицдар аьгъювалар тувраш кьабулди шулдар. Пуз ккундузузки, аьгъювалар гъадагъуз ккуни, пишейихъ юкIв хъайи инсандиз аьгъюваларихьна гьарган рякъяр ачмишди ву. Гьацдар студентариз Дагъустандин медакадемияйиъ вари терефарихъан аьгъювалар тувра, гъадагъу аьгъювалар тIалабра, больницйириъ гъябгъру практикайиинди мюгькамра апIура.

2009-пи йисан хъуркьувалиинди медакадемия ккудубкIну, Астрахань шагьрин гьюкуматдин медуниверситетдин клинический ординатурайиъ гъурхунза. 2012-пи йисхъан мина Астрахань шагьрин Н. Пироговдин ччвурнахъ хъайи поликлиникайиъ дишагьлийирин консультацияйиъ лихураза.

– Гьамусдин медицинайи хъуркьуваларин аьламатар улупура. Академияйиъ гъадагъу аьгъювалар гьуркIри айвуз?

– Академияйиъ гъадагъу аьгъювалар йиз пишейин бина ву. Хъа думу аьгъювалариин дийигъну гъузуз шулдар. Уву гъапиганси, медицинайин хъуркьувалари аьламатар улупура. Гьаддиз деврин медицинайин кьяляхъ дархьбан бадали, гьаммишан илимдин китабар урхури, Москвайиъ ва жара аьхю шагьрариъ гъахру духтрарин илимдин конференцйириъ ва форумариъ иштирак шулаза, поликлиникайин терефнаанра пишекарвалин дережа за апIбан курсариз гьаъри шулзу.

– Яв пише кьабулду вуйивуз, яв ляхниъ алабхъу фициб читин дюшюшнакан ктибтуз шулвухьан?

– Узу йиз уьмур медицинайихъди аьлакьалу апIбакан швумал дарза, фукьан читинвалар алахьурашра, пише гизаф ккундузуз. Медицинайин пишекрин йигъаз, ужуди ва гизаф аьзарлуйир сагъ апIбаз дилигну, гьюрматнан грамотара тувунзуз.

Дюшюшнакан улхуруш, гизаф давйир-чарйир гъапIнушра, сар жигьил дишагьлийиз бицIидар адайи. Дугъахъди хайлин ляхин гъубхнийза, натижайи узура, думура шад гъапIнийи. Думу дишагьлийиз бицIи риш гъахьиган, дугъаз йиз ччвур тувнийи. Узу цIийи инсандиз уьмур тувганси, йиз кIваз гизаф хуш гъабхьнийиз.

– Учвухьна дишагьлийир гизафси фицдар месэлйир ади илтIикIуру?

– Учухьна илтIикIурайи дишагьлийирин гизаф месэлйир ади шулу, хъа учу гизафси бицIир хуз гьязур шулайи дишагьлийириз, фуну себеб ади жигьил дишагьлийихьан бицIир хуз шуладарш аьгъю апIбан, жигьил хизандиъ бицIир хру вахт планламиш апIбан, бицIир чIур апIру дюшюшарихьан дишагьлийир ярхла апIбан ва гинекологияйин жара уьзрар сагъ апIбан кюмек туврача.

Духтрин вазифа — чахьна илтIикIу дишагьлийин гьарсаб аьрзайиз жаваб тувувал ву. Аьрзйириз жаваб тувбан бадали, духтрин хиликк, вари жюрейин анализар гъадагъну, дурарилан савайи, деврин тIалабариз жаваб тувру аппаратарин, УЗИ-йин улупбар ккади ккунду.

– Уву дишагьлийирин сагъламвализ кюмек туври, магьа 10 йис тамам дубхьна. Гьаму вахтнан арайиъ дишагьлийирин сагъламвал уьбхбан терефнаан фицдар дигиш’валар гъахьну?

– Гьелбетда, ужуб терефнахъинди дигиш’валар духьна. Гьюкуматдин медицинайин терефнаан гьарсар аьзарлуйиз пишекарвалин кюмек багахьди гъадабгъуз мумкинвал а. Саки вари анализар, аьхюну пай УЗИ пулсузди апIура. Гьяйифки, гизаф хизанариз дадавалин бахт рягьятди гъюрадар. ЭКО-йин технологйир улихьна йисари аьхю шагьрариътIан, гизаф харжар дапIнутIан ишлетмиш апIуз шулдайиш, гьамус думу серенжем гьарсаб дишагьлийихьан, учв яшамиш шулайи йишваъ дишагьлийирин консультацияйиъ гинекологдихьан квота гъадабгъну, пулсузди кIули гъабхуз шула.
Дишагьлийири чпин сагъламвализ артухъди фикир тувуз хъюгъна. Улихьна йисариси дарди, бицIир чIур апIбан дюшюшар цIиб гъахьну. Гизаф жигьил хизанари шубурпи бицIир планламиш апIуз хъюгъна. Думу уьлкейин демографияйин терефнаан ужуб улупуб ву.

– Ихь дишагьлийириз фициб насигьят тувуз шулвухьан?

– Сабпиб, сагъу уьмур хъапIай, ичв иццрушнар учву сагъ апIуз мюхъю-гъянай. Деврин ужуб контрацепция ишлетмиш апIинай. Кьюбпиб, саб жюрейин аьрза адаршра, гинекологдихьна гъягъюз тIагъру мапIанай. Дишагьлийин бязи уьзрар вахт улдубчIвигантIан ачмиш шулдар. Вахтниинди диву диагнозди гъагъи уьзрар сагъ апIуз мумкинвал тувру.

– Севиль Мурадовна, интервью тувбаз чухсагъул. Яв теклифар ихь дишагьлийири кьабул апIур кIури, умуд кивдихьа.