БицIидар дюдерин уьзрариан кми-кмиди иццру шулу. Асас вуди дурар баяр-шубарин 2-3 йис гъабхьиган ашкар шулу. Хъа кми-кмиди гъухар иццру хьувалихъна текрар шлу ангинайи, учIру инфекцияйин уьзрари хуру.
Дюдерин уьзрари дюдхин лимфайин клеткйир зегьерлу апIуру. ДумутIанра савайи, гъухар ушвнин айитI дяргънайи йишвар айиганра, месела, камк кайи силбар ва парадонтоз, аденоидитар ва синуитар, гьацира бедендин учв уьбхювалин кьувватар цIиб апIурайи гиповитаминоз айиганра, ашкар шулу.
БицIидарин дюдерин уьзрар шлуган, дурар ашкар хьпан лишнар кми-кмиди зяифди ясана затра адарди шулу. Зиълан гъилигган, дюдерин гъвалар сакIалди дарди, зийнарин мижар кайиганси, дябгънайивал ва дяргънайи йишварихь ифдинна лимфайин либхувал чIур хьувалин натижайиъ ифдин дамарар, тIуркIурайиганси, ацIру ва нагарин ичIар дючIюркьну рякъюру. ДумутIанра савайи, чIатанди шархьлин зиихъ йишваз тIубахьди илзигиган, лимфайин кьюркьяриз иццру апIуру ва дурар аьхю хьувал агъю шулу. Дюдхин гъвалар дяргънайивалин уьлчмейи гьарган гъухар шлувал тасдикь апIурадар. Гъухарин айитI айиб аьгъю апIбаъра аьхю эгьемият а, гьаз гъапиш, дурар гьадму касдиз хас вуйидар ва хас дарудар шулу.
Дюдерин аьдати дару уьзурра кьюб жюрейинубдиз жара шула. Сабпи жюрейиъ анжагъ дюд, дюдерин гъвалар иццру шулу. Хъа кьюбпи жюрейиъ, вари беден зяиф хьувалси, бедендин жара гьендемарра иццру шулу. Му жюрейин уьзур бицIидарин арайиъ артухъдиси алабхъруб ву. Дюдер кми-кмиди иццру хьувалин уьзрин диагноз аьзарлуйирин аьрзйириинди, анамнездин ва рябкъбиинди вуйи улупбариинди дивру. Дупну ккундуки, бицIирин кми-кмиди гъухар хьувалиъ зиихъ дупнайи вари лишнар адарди хьубра мумкин ву. Зиихънасира къайд гъапIиганси, дюдерин уьзрар диагностика апIбаъ дюдерин гъваларин аьхювалин эгьемият сабпи нубатнаъ диврадар. Гьарсаб дюшюшнаъ дюдерин уьзрарин диагноз тялукь ахтармиш’валарин ва улупбарин, уьзур ахмиш хьувалин бинайиинди дивру.
Дюдерин уьзрар сагъ апIбаъ аллергияйин табиаьт терг дапIну ккунду, гьаз гъапиш дюдерин гъваларин аьргъюваларин гьяракат аллергия-йиз къаршу сагъ апIбан ляхнар гъухиган, гизафси дубгуз хъюбгъру.
Лап бицIидарин дюдерин уьзрар сагъ апIбаъ ингаляцияйин къайда ва гьацира электроаэрозольтерапия яркьуди тарагъна. Хъа физиотерапияйин къайдайиинди сагъ апIбан эгьемият жикъи вахтназтIан шулдар.
Дюдерин гъвалар сагъ апIбаъ ультразвукдин тясирну, гьацира микроволнйирин терапияйи ужудар натижйир тувру.
Дюдерин уьзрар сагъ апIбан хирургияйин къайдара а.
Шаксузди, дюдерин уьзрар, фикир тутрувди, жвуву сагъ апIурза кIури, гъитну ккундар. Дурар иццру хьпан вари дюшюшариъ кьан дарапIди духтрихьна илтIикIну ккунду. Духтри уьзур сагъ апIбан саягъ ва къайда тяйин апIиди.