Гъябгъюрайи йисан майин вазлиъ «Табасарандин нурар» газатдин чапдиан удубчIвури 90 йис гъабхьнийи. Думуган, уьлкейиъ гъягъюрайи гьядисйирихъди аьлакьалу вуди, юбилей къайд апIбан шадлугънан серенжемар декаб-риъ гъахуз йикьрар гъапIнийча.
Майин вазлихъан башламиш дапIну, газатдин редакцияйи юбилей гъабхуз кюмек тувру тешкиллувалин комитет яратмиш гъапIнийи. Табасаранарин ва газатдин тарихнаъ юбилей къайд апIуз гьязур шули, гьелелиг му сабпи раж ву. Гьаддиз дидихьна дикъатлуди, ижми жавабдарвалиинди гьязурра духьну ккундийи. Юбилей ккебгъуз саб–кьюб ваз ккимиди редакцияйин коллективдин вакилар гьязурлугвалин ляхнарихъ хъюгъну. Ватандихьан ва багъри коллективдихьан ярхла ашра, ноябрин ваз кубкIхъанмина рюгьра, кIван гьиссара газатдин коллективдихъди хъади гъахьнийиз. Закур юбилей ккебгъру кIури, гьадму йишван узу Дагъустандиз гъурукьнийзу.
Хялариз пешкешар
Юбилей декабрин 3-пи йигъан сяаьт сабдиъ Мягьячгъала шагьриъ ДГПУ-йин актовый залиъ гъабхуз йикьрар дапIнайи. Думу йигъан коллективдин вакилари ва волонтерари, гвачIнин сяаьт 10 хьайиз дина уч духьну, серенжемдиз гъюру хялариз тувру пешкешар гьязур апIурайи. Коллективди узу шадди кьабул апIбан кьяляхъ, пакетариъ пешкешар ивуз табшурмиш гъапIу. ВуйиштIан, пакетар шубуб рангнандар гьязур дапIнайи: диркьи, мучIу ва аку чрудар. Гьякимариз саб рангнандар, гьюрматлу хялариз жарадар ва студентаризна гъарашугъариз шубубпидар вушул кIури, фикир гъапIнийза. Пакетар 250-тIан артухъра вуйи. Дурариъ пешкешар ивуз студент шубари кюмек апIурайи. Му ляхнин жавабдар газатдин гъуллугъчи Эльмира Багъдаева вуйи. Дугъу узуз гъапиганси, гьарсаб пакетдиъ, рангназ дилигди, саб жюрейин пешкешар ивна. Яна «Табасарандин нурар» – 90 йис» логотип кади багьалу блокнот, ручка, футболка, бейсболка, кружка ва Гюлягьмад Маллялиевдин редакторваликкди чапдиан удубчIву «Мюгьюббатнан лирикайин антология» китаб. Эльмирайи гъапиганси, серенжемдиан сар касра газатдин терефнаан пешкеш хьтарди гъягъюдар. ГьацIар шубари пешкешар гьязур апIури имиди, тмундари хялариз чай ва кофе убхъуз меълишнар ва йимишар али столар балгуз хъюгъю.
Маракьлу гюрюш
Сяаьт сабдихьна багахь шули, хялар гъварч хьуз хъюгъю. Гьадму йигъан жюрбежюр себебариан ДГПУ-йин асас урчIар хъяркьну гъахьнушра, сар касра улдудугди, мукьмарин сеснахъди гъюрайи. Актовый зализди учIвру фое-йикк Хив райондин культурайин отделин вакилари табасаран халкьдин кюгьне мукьмариинди хялар къаршуламиш апIурайи. Хяларин арайиъ хайлин вахтна узуз дярякъю таниши инсанар – ихь гьюрматлу Камил Мустафаев, Мягьямед Гьясанов, Тамара Айдемирова, Гъазиаьгьмад Шабалаев, Зейдулагь Юзбегов, Беглер Сеидмягьямедов, Тажудин Мягьрамов ва хайлин жара касар гъяркъюнзуз. Магьа «Табасарандин сес» газатдин вари коллективра гъафи. Думу йигъаз узу му редакцияйин коллективдин дишагьлийирихъди танишур дайза. ВуйиштIан, дурар вари мани кIалбарин, ужуб юкIв айи, марцци фикрарин аьдати табасаран дагълу дишагьлийир ву. Дурар редакцияйин серенжемдиз ичIи хилдира дуфнадайи. Гьамусдихъантина учу лизи чинийин гъабариан чай убхъруган, гьарган «Табасарандин сес» газатдин коллектив мани гафариинди кIваин апIидича.
БотIлихдин цикаб, ччвурнахъ вуйи ваза ва жара пешкешар
ИкибаштIан, думу йигъан редакцияйин коллектив тебрик апIуз гъафи хайлин хяларихь пешкешар хьайи. Мисалназ, РД-йин мялуматаринна чап апIбарин агентствойи, редакцияйин журналистарилан гъайри, машин хъапIрурра кмиди Гьюрматнан грамота тувбиинди лишанлу гъапIнийи. Хъа милли газатарин кIулиъ айидари чпин терефнаан цалик керхру шиклар, сяаьт, вазйир ва гьацира жара пешкешар багъиш апIури, газатдин редакцияйин коллективдиз хъана заан хъуркьувалар ккун гъапIну. «Замана» газатдин вакил Муминат Хаттаевайи тебрикнан маракьлу гафар гъапIну ва, йиз пешкеш закур хьади гъидиза, гъапи. Дугъриданра, серенжемдин кьяляхъ учу ляхниз удучIву сабпи йигъан думу дишагьли редакцияйиз пешкешар ва ботIлихдин меъли цикаб хьади гъафнийи. Серенжемдин саки вари иштиракчйири чпин мухрик аьхю аьшкьниинди «Табасарандин нурар – 90 йис» дибикIнайи значокар китIрайи. ВуйиштIан, дурар чан терефнаан хайлин йисари редакцияйиъ гъилиху Буньямин Багъдаевдин бай Шамилин пешкеш вуйи. Хъа Табасаран райондин жямяаьтлугъ палатайин терефнаан дидин кIулиъ айи Аьлимирза Гьясановди аьхю ваза хьади дуфнайи. РД-йин сагъламвал уьбхбан министерствойин гъуллугъчи Раиса Шагьсиновайин шуру газатдин юбилейиз алмаздиинди кюкйирин кунцI дубхнайи, хъа РД-йин лайикьлу художник Аьбдурягьман Уьсмановди чав гъизигу сирень кюкйирин кунцI кайи шикил багъиш гъапIнийи. Пешкешар гизаф тувну, вари ктухуз шулдар. ИкибаштIан, вари пешкешариз газатдин музейиъ ва конференцзалиъ чпин йишв бихъиди.
Газатдин гимн
Къайд апIуб лазим вуки, гьелелиг Дагъустандиъ саб газатдизра чан хусуси гимн адар. Хъа ухьуз ахьуз. Думу мяълийин премьерара юбилейиъ гъабхьнийи. Дидиз гафар гъидикIур ихь шаир Эльмира Аьшурбегова ву.
«Серенжем ккебгъайиз ихь халкьди гимн фици кьабул апIуйкIан, серенжем фициб шуйкIан кIури, гъалабулугъвал гьисс апIурайза. Ихь артистари сягьнайиин гимн урхурайи вахтна, йиз телефондиз жюрбежюр инсанарихьан саб-сабдихъди видеойир гъюз хъюгъну. Думу йигъан гимн саки вари социальный сетариъ ва дестйириъ тарабгъну. Дидкан вари мани гафариинди улхурайи. Хайлин мектебариъ табасаран чIал кивру мялимар, гьаддин текст бицIидариз кивуз чпихьна ча кIури, илтIикIну», – ктибтну Эльмира Аьшурбеговайи ич телефондиан вуйи сюгьбатнаъ. Яркьуди гимндикан дидин авторин газатдин ургубпи машнаъ тувнайи макьалайиъ урхуз шулучвхьан.
Газатдиз чан хусуси гимн айивал –ужуб лишан ву. Ва газатди алдагъру гамариз гележегдиъ гимндиканра кюмек шул кIури, миж кивурхьа.
Игит дада
Серенжемдиз цIиб улихьнаси саб макьалайин игит Тамара Абачовайизра теклиф дапIнайи. Дугъан хьур бай Украинайин хусуси метлеб айи операцияйиъ иштирак шула.
«Дишди гъапиш, сифте кIул’ан дадайиз юбилейин серенжемариз гъюз ккундайи. Гьаз гъапиш, думу дици инсанарин улихьна удучIвур дайи, гьаддиз дугъаз начдира вуйи. Хъа серенжем дугъаз лап кьабул гъабхьнийи. Кюкйирин аьхю кунцIарихъди пешкешарра кьабул гъахьнийи, хъа асас вуди жаради ивнайи хьайин шал. Дада серенжемдиъ иштирак гъахьиваликан ва дугъаз редакцияйин терефнаан гьюрматнан грамота ва жара пешкешар тувуваликан хабар гъабхьи Мягьячгъала ва Каспийск шагьрариъ яшамиш шулайи ич майил-мадатар гьадму йигъан хябяхъган ич хулаз уч гъахьи. Дадайи думу шал чав аьхю аьшкьниинди хъабхьруваликан ва варидариз газатдин коллективдин пешкеш вуйиваликан кIурайи», – ктибтну ич сюгьбатнаъ Тамара халайин аьхюну бай Альвинди.
Альвин гьамусяаьт Украинайиан отпускдиз дуфна ва учвра табасаран газатдин юбилейиз гъафну.
БицIи гъалатIар
Юбилейин мярака кIули гъабхурайи Назима Уьлчибеговайи ва Жабир Мягьямедовди къайд гъапIганси, сифте дурариз серенжем табасаран чIалниинди гъабхуз ккундийи, амма дуфнайи хяларин арайиъ жара миллетарин вакилар гизаф айивализ лигну, урус чIалниинди гъабхуз йикьрар гъапIнийи.
«Сценарийра лап ужуб ва маракьлуб вуйи. Серенжемдин кьяляхъ чухсагъул кIурудар ва заан кьимат туврудар гизаф айи. Гьяйифки, ДГПУ-йин аппаратура йирсиб вуди, микрофонар дилихри, мярака ккебгъуз сацIиб кьан гъабхьнийи.
Узу фикир тувганси, вари хялариз редакцияйин терефнаан вуйи пешкешар лап кьабул гъахьну. Гизафдари дурар чпин социальный сетариъ ва хусуси статусариин дивну гъяркъюнзуз. Учуз телефондиз зенгар апIури, гьациб кружка, футболка, блокнот наан масу гъадабгъуз шулуш гьерхрударра а», – гъапну Назима Уьлчибеговайи.
«Серенжем ккудубкIнушра, саспидариз алдабгъуз ккундайи. Гьадди ихь мяракайин маракьлуваликан кIура», – инчI ккади гъапи Жабири.
Агъсакъларин мелзналан
Серенжемдин кьяляхъ узу Табасаран халкьдин агьли касарин советдин председатель Исамудин Рамазановдихьна илтIикIнийза. Дугъу серенжемдикан чан фикрар ва агъсакъларин теклифарикан ктибтнийзуз.
«90 йисан гъизигу зегьметнакан ухьу аьхю ва лайикьлу мярака гъубхунхьа. «Табасарандин нурар» газат ихь табасаран халкь сатIи апIурайи центр дубхьна. Газатдин кюмекниинди Канадайиъ, Испанияйиъ, Швецияйиъ, Казахстандиъ, Киргизияйиъ ва жара харижи уьлкйириъ айи табасаран вакиларихъдира кмиди аьлакьа уьбхюрахьа. Урусатдин саки вари регионариъ айи ихь ватандашарикан мялуматар гъадагъурахьа. Газатди ихь халкьдин вари дуланажагъдин, культурайин, яша-йишдин, спортдин образованиейин мес-элйир арайиз адагъура. Сабсана, жара гьюкуматдин идеологияйиз жигьиларин зиин агъавал апIуз ккунди а. Гьадму циркил артмиш дархьуз газатди аьхю зегьмет зигура.
Му серенжем гъабхбиин вари разиди айи. Тешкиллувалра, сценарийра ужуб ва маракьлуб вуйи. Газатдиъ гъилиху ветеранариз теклиф апIубра ужуб ляхин гъабхьну. Серенжем гизаф мянфяаьтлуб вуйи. Гъурабатдиъ айи ватандашарра иштирак шлуганси, гележегдиъ мициб серенжем видео-связь къайдайиинди гъубхиш, харжи хьибдар кIури, хиял вуйиз.
Гьяйифки, редакцияйиз чан хусуси видео-студия адар. Гьарсаб гюрюш, гьарсаб интервью хусуси видео-студияйиъ адабгъури, ютуб каналиъ ипрайиш, уьмурлуг уьбхюз мумкинвал хьибдийи. Сабсана теклиф — мектебдин 6-10-пи классариъ урхурайидарихъди гаф-чIал дапIну, гележегдиъ чаз кадрйир гьязур апIбан бадали, ДГУ-йин, ДГПУ-йин филологияйин факультетарик дурар урхуз кауб. Шубубпи теклиф – подписка апIру вахтна коллективдин вакилар Табасаран ва Хив районарин идарйириз хяларди гъягъюб, дурарин дестйир редакцияйиъ кьабул апIуб. Му месэлайиъ учура иштирак хьуз гьязур вуча», – гъапну Исамудин Рамазановди.
Гъит ихь халкь сатIи апIурайи газат уьмурлуг гъубзри. Халкьдин кюмек дарш, ялгъузди редакцияйин коллективдихьан газат уьбхюз ва артмиш апIуз шлуб дар. Хъа мици яманди дидин тереф уьбхру дустар хъмиди ихь газатди чан юбилеяр гележегдиъ хъана яркьуди къайд апIиди кIури, фикир вуйиз.
