Студентарин юкIвариъ аку хиялар гъиту мялим…

 

 

Студентвалин йисар фунур касдинра уьмриъ варитIан гьевеслу ва маракьлу вахт ву. Вахтар гъягъбалан кьяляхъ, гьаци вуйивалин хъана артухъди гъавриъ хьуз хъюгъру. Хьуд йисан гьар йигъан чиб-чпихъди сатIиди аьхюбсиб пай вахт адапIурайи баяр-шубар багъри чвйирна чйирси шулу, ва думу аьлакьа, урхбан вахт ккудубкIбалан кьяляхъра, гьаммишандиз гъубзру. Гьациб янашмиш’вал мялимдихьнара арайиз гъюру, иллагьки думу ужур пишекар ва къайдалу касра вуйиган…

 

 

Гъийин макьала йиз фикриъ уьмурлугъдиз аку хиялар гъиту, Дагъустандин госуниверситетдиъ урхурайиган учуз дарсар киври гъахьи мялим Къурбанов Къази Керимовичдиз бахш апIуз ккундузуз.

Узу мектеб ккудубкIу 1994-пи йисан гьелелиг ЕГЭ тувуб адайи. Мектебдиъ выпускной имтигьнар тувну, университетдик кучIвбан имтигьнарра туври шуйи. Гьаци, документар тувуз кIури, гагайихъди Мягьячгъалайиз гъафиган, дугъу узу Мягьямед Гьяжиевдин ччвурнахъ хъайи кючейиъ ерлешмиш дубхьнайи ДГУ-йин Дагъустандин филологияйин факультетдин (думуган дидиз гьаци кIуйи) дараматдизра хъади гъушнийи. Ва гьадмуган сабпи ражари вуди Къази Керимович гъяркънийзуз. Имшахвалиинди, инсандиз кпалгруси гаф-чIал апIру думу кас сифтетIан йиз багъри гагайиз ухшарвал айирси гьергънийзуз. Ва хъасин, университетдиъ урхури гъахьи вари хьуд йисан, дугъриданра, гьаци вуйивалин зат шаклу гъахьундайзу.

Дагъустандин филологияйин факультетдиъ урхурайи баяр-шубар, гьелбетда, вари дагълу гъулариан дуфнайидар вуйи. Думуган фицибкIа читинвал гъабхьиш, абйир-бабариз зенг апIуз мобильный телефнар адайи, пул ккудубкIиш, банкдин карточкайихъна студентдиз пул хътапIуз шулдайи. Вушра, вари гьевеслуди, урхбан йисарикан шлубкьан мянфяаьт ктабгъбан гъайгъушнаъ шуйи. Чпихьан тамам апIуз даршлу гъайгъушин гъабхьиган, студентар, багъри гагайихьнаси, мялимдихьна илтIикIури шуйи.

Къази Керимовичдин терефнаан вариарди гьациб гъайгъударвал гьисс апIури шуйча, ва думу, шлин фу читинвалар аш гьерхри, дурар шлубкьан ухди гьял апIуз чалишмиш шуйи. Чан хиликк урхурайи студентарихъан дугъу заан жавабдарвал гьисс апIурайивал рябкъюйи, хиял апIин, дурарин абйир-бабари чпин веледар дугъ’ина ихтибар дапIну гъушну…

Инсанвалин терефси, филологияйин илмарин доктор, профессор Къази Керимовичдин аьлимвалин терефра заан дережайинуб вуйи. Табасаран чIалнан важиблу месэлйир ахтармиш апIури, хайлин макьалйир, монографйир, учебникарна пособйир дюзмиш гъапIу грамматикайин аьрифдар Къази Керимовичдин дарсарра гьадмукьан мяналудар ва хайирлудар шуйи. Думу, студентарихьна шлубкьан артухъди аьгъювалар рукьуз чалишмиш шули, дурарин хъуркьувалариин, дурар чан хусусидарси гьисс апIури, гизаф шад шуйи. Мялимдиз хас вуди ккуни вари лишнар – дугъривал, кIван марццивал, къайдалувал ва заан бажаранвал – ич мялимдиз тамам кьадарнаъди хас вуйи. Дугъан палат алабхьбан устадваликанра дарпиди гъибтуз шулдарзухьан, фицики шубарин арайиъ кми-кмиди дидканра улхбар шуйи. Гьаммишан ути йивнайи марцци палат алабхьну, амси йигъ вушра, дугъан ликариин алахьрудари акв туври шуйи. А.П. Чеховдин «Инсандин вари утканди дубхьну ккунду: машра, палатра, юкIвра, фикрарра» кIуру гафар Къази Керимовичдиз асуллагь хас вуйи.

Варжариинди табасаран чIалнан пишекрар гьязур гъапIу бажаранлу аьлим Къурбанов Къази Керимович бабкан духьну, цци 90 йис тамам шула. Му гьядисайиз ихь халкьдин вакилари эгьемият тувну, илимдин ишигъ, бабан чIал ахтармиш ва артмиш апIбак лайи-кьлу пай киву аьлимдин юбилейиз бахш дапIнайи серенжемар кIули гъахур кIури, умуд кивурхьа.
Къази Керимовичдин хиликк урхури гъахьи студентари, дугъахьна вуйи ккудудубкIру гьюрмат уьбхюри, гъира дугъкан вуйи чпин улхбаъ «ихь мялим» кIура. Дурарин арайиъ мялимдин баркаллу рякъ давам апIурайидарра хайлин а.