Дагъустандин Роспотребнадзорин Управлениейи республикайин аьтрафариин хицIарикан тарагъру инфекцияйин уьзрар ашкар апIбаан сикин дарди мониторингар гъахура.
Мисалназ, гъубшу гьяфтайиъ Къизлар райондиъ ва Мягьячгъала шагьриъ Крымдин геморрагический лихорадка уьзур тасдикь хьпан 4 дюшюш ашкар гъапIну.
Думу дюшюшар ахтармиш апIбан натижайиъ инфекция хицIарикан тарабгъувал тасдикь гъабхьну.
Гъийин йигъаз республикайин медицинайин идарйириз, хицIари кьацIар дапIну, 486 кас илтIикIну (2018-пи йисан тялукь вахтна – 353 кас илтIикIнийи), дурарикан 215 бицIир ву.
Духтрарихьна илтIикIдарикан аьхюнуб пай – 109 кас – Мягьячгъала шагьрин агьалйир ву. Имбударикан 61 – Хасавюрт, 22 – Къизлар шагьрариан, 53 – Къизлар, 65 – Тарумовка, 42 – Хасавюрт районариан ву.
ХицIар артухъ шлу вахт ккебгъайиз, РД-йин гьюкуматдин КIулин санитарный духтри «Дагъустан Республикайин аьтрафариин хицIарикан тарагъру Крымдин геморрагический лихорадка ва жара инфекцйирин профилактика гъабхбан гьякьнаан» къарар адабгъну. Думу къарарин гьякьнаан респуб-ликайин вари шагьрарин ва районарин администрацйириз предписанйир хътаъну. Думу предписанйириин биналамиш духьну, шагьрариъ гизаф агьалйир уч шлу йишвариъ душвар хицIарихьан марцц апIру дармнар ишлетмиш апIура.
Инсандик кубчIву хицIру кьацI йивру йишв абгури хайлин вахт шулу. Гьаддиз хицIар шлу йишварихь жвуван палтар, ликар-хилар хицIар кучIвнаш кми-кмиди ахтармиш апIури ккунду. Эгер хицIру кьацI гъивиш, думу кьацI гъиву йишв’ан мурслин вая пинцетдин кюмекниинди адабгъну ккунду. КIул кьатI гъабхьнуш, хицIру кьацI гъиву йишваъ кIару тIюхъ гъубзру. Думу адабгъай. Дарш дид’ан бедендиз хатIа хьуб мумкин ву. Хулаъ хицI адабгъуз шуладарш, медицинайин идарайиз илтIикIай. КьацI гъиву йишв сябнин штухъди дижибкIну, ебццуз гъитай ва спирт кайи дарман кадатай (спирт, зеленка, йод). ХицIрак кучруган резиндин бегьлийир алахьну ккунду. Фицики, хицI инфекцйир кайиб вуш, думу кубкIу хиларикантина инфекция инсандин бедендиъ тарабгъуру. Гьаддиз мугъаятвал уьбхяй, ичв сагъ’валин гъайгъушнаъ йихьай.
