Гьаци дархьиш, кьан хьибди

Хив райондин мектебариъ терроризмдиз, алкоголизмдиз, кюмпьютерарихъ уйнамиш апIру къурхулу тамшириз аькси вуди урхурайидариз кми-кмиди ачухъ вая классдин гъирагъдиъ вуйи дарсар, викторинйир, классдин сяътарин вахтна тялукь сюгьбатар гъахура.

Дюзди дупну ккунду, гъи мектебариъ лихурайидариз рягьятди дар. 21-пи аьсриъ кьюд-шубуд йис яш дубхьнайи бицIидариз телефондик, планшетдик, компьютерик кайиб ужуди аьгъя. Ухьуз варидариз мялум вуйиганси, гъи варидарин хулариъ интернет, вайфай айихь. Ав, саб терефнаан фикир гъапIган, интернет лазимра вухьуз. Муганайиз жвуван уьлкейиъ айи багахьлуйиз йисар-вазарилан саб кагъаз бикIуйиш, дугъхьан жавабназра гьаци ккилигуйиш, гъи гьаци кьасухъди, жвуваз тIагърушназ думу рякъюри гафар апIуз мумкинвал ахьуз. Жвуван хулаъ дусну амиди Москвайиъ библиотекайиъ айи китаб урхуз шулу. Янаки уьлкейиъ айи хабар-этер вари мялум апIуз шула. Хъа, тму терефнаан фикир гъапIган, дидкан фициб мянфяаьт аш, гьадмукьан мянфяаьтсузвалра а. Ихь веледариз лазим дару, чиркин мялуматарра гъи интернетдиъ цIиб адар. Гьаддиз, гьюрматлу абйир-бабар, ухьу мектебдиин илимдинра, тербияйинра натижйир, кIул’инди вари вазифйир илирчну кIури, гъийин девриъ, гъийин йигъан зат дюз гъюрадар. Эгер гьар йигъан 6-7 сяаьтна велед мектебдиъ гъахьиш, имбуну вахтна думу ичв уларикк, хиларикк кка.

Улихьди мялим гъяркъиган, чIат, гъюляригъ гъяйи бицIидар цаларик карсуйи. Мялимди чIигъ гъапIиш, бачI гъивиш, хулаз гъафири хъана абйир-бабарихьанра пIакьар гъадагъуйи. Хъа гъи думу вахтар амдар… Гъи бязи абйир-бабари, чпин веледарик фукьан тахсрар кашра, дурар марцц апIруган, ушв тIапIну хъпехъури дугъужвурва.

Ав, гьарсар абайизна бабаз чан велед, эгер завуъ сабди вуйи хяд аш, гьадму духьну ккунивалинра гъавриъ шулаза… Хулаъ айи баяр-шубариз гъи артухъ бирмишкьан апIури амдар. Хилари убччру палат, лампайин аквнахьди убхру халачи, кьял`инди панзар гъахру муг, гъюнихъ хъивру гвараъди хру шид, хаб хъабцIну хру гакIвлар, адру мал-къарайиз лигувал – гъи му ляхнар сабра ихь арайиъ амдар. Гьаци вушра, гъи ихь веледар илим гъадабгъуз лап кагьалди ву. Дурар фу апIури бизарди вуш, мюгьталра вуза. Улихьди, зиихъ узу кудухнайи ляхнар-карар вари дапIну, классдиъ айи 20-25 балигъна тувнайи 5-6 китабдикан дарс дурхну, илимра гъадабгъуйи. Саб гафниинди, гьадму вахтнан шубубдиз дарс аьгъю кас гъийин йигъан хьубдиз дарс урхурайиртIан вари терефариан заан вуйи.

Хъа гьамусяаьт, вари шартIар яратмиш дапIнашра (дюзди кIуруш, гьадрар яратмиш дапIнайивалиан), убхувалихьна вуйи аьшкь дубгра, азад вахт саб мянфяаьтра адарди алдапIура.

Гьюрматлу абйир-бабар, узура мялим вуза. Ляхин апIури мегьел ургуд йистIан дубхьну адаршра, йислан-йисаз дигиш`валар шулайиб рябкъюразуз. Учвкан, мялим, мектеб бадали ваъ, хъа ичв веледдин гъайгъушнаъ ади мектебдихъди, мялимарихъди, классдин руководителарихъди сир-аьлакьайиъ хьувал ккун апIураза. Хябяхъ гъабхьиган, дарсар апIураза кIури, кIул’инди хулаъ учIвнайи веледар уликк уьрхюб. Дурарихьна телефон 1-2 сяаьтнан вахтназтIан тутрувуб. Дици дарш, дурар гележегдиъ уларин аквнахъ мягьрум хьиди.

Хъугъай, эгер ичв терефнаан маш хъибтувал гизаф гъабхьиш, дурари дарсарихътIан гьадму кIул`инди учIвнайи хулаъ, интернетдиъ лазим вуйибра, дарубра абгури, вахт адапIуру. Гъийин девриъ ибариъ ивру шей’ариан мяълийирихъ хъпехъури, видеороликариз лигури дахъну, нивкIуз гъушу баяр-шубариз саб хайлин хатур шули а. Ибарихъ саб артухъ сес дарибшри пну, айи кьюр веледдикан сар мектебдиз, тмунур яслийиз гьаъну, архаин махьанай…

Гьаддиз миннат, дад-бидад вуйиз, гьюрматлу абйир-бабар, учвкан апIурайи тIалабра вуйиз, мялимариз, тербиячйириз кюмекчйир хьуб, ичв веледарин закурин йигъ бадали гъи имиди гъайгъушнаъ хьуб. Гьаци дархьиш, кьан хьибди.