Шид – уьмрин бина ву, дидкан ухьуз бицIивахтнахъан мина мялум вухьуз. Инсандихьан шид дурубхъди шубуд йигъантIан артухъ гъузуз шулдар. Шид ишлетмиш апIбан къайдйир гизаф а, гьадрарикан гизафдар дюздар ву. Амма, инсандин бедендиз зарар дархьбан бадали, фициб шид дубхъну ккундуш, аьгъю апIувал лазим ву: гъубхьуб дарш дурубхьуб, мичIлиб дарш маниб.

 

Улихьнаси Дербент шагьриз командировкайиз душнайи вахтна, Дербент шагьрин жума мистан имам, шейх Исамудин-эфендийикан гьамцдар гафар гъеерхьнийчуз: «Шид кьюб жюрейинуб шулу – жили шид ва хпи шид. Жили шид убхъуз хай шулдар. Хъа хпи шид бедендиз лап кпалгруб ву. Фунуб шид вуш фици аьгъю апIуру? Жили шид гъубхъиган, думу гъванси фуниз гъябгъюру. Хъа хпи шид гъубхъиган, думу инсандин дамарариз зигуру. Гьарган жили шид убхъури гъахьиш, дидкан уьзур арайиз гъюру», – гъапнийи имамди. Думу гафар ихь ватандиъ айи табиаьтдин булагъарикан ву. Дугъриданра, бязи булагъариан шид гъубхъиган, фун гъагъи шулу, хъа бязи булагъариан вуйи штари кIваз рягьят хьуз гъитру, дахабгнайи жан штухъди тухъ апIуру.

Гъурдларин, фунин уьзрар кайи касари мичIли шид дубхъну ккундар. Дурариз духтрари гъубхьу, манишин кайи шид убхъувалин теклифар апIуру. Гъубхьу шид 24 сяаьтнан арайиъ мянфяаьтлуб вуди гъубзру, хъасин думу убхъувал инсандин бедендиз зарар ву. Духтрари гвачIнинган ушв гьибтайиз саб стакан гъубхьу мани шид убхъуз теклиф дивра.

Бедендиъ штун кьитвал айивали жюрбежюр уьзрар арайиз хуру. Лап гизаф шид убхъбаканра хайир адар. Шту бедендин температура ис апIуру. Фун мичIал гъабхьиган, диди инсанди гъипIуб явашдитIан гьял апIудар.

Гьарган мани гьава айи йишвариъ яшамиш шули айидари шид артухъди убхъуру. Хъа думу жюрейин къайда варидариз балгудар. Гъагъи ляхин апIрударира артухъди шид убхъури шулу, фицики амкI утIубччвайизкьан жафа зигрудариз артухъди шид убхъувал чарасуз лазим ву.

Штук аьламатнан гизаф лишнар ка. Гьаддиз ухьуз табиаьтди тувнайи девлет – шид, думу наан ашра, марцциди уьбхюз чалишмиш хьидихьа.