Мейлан Нежефов
Цци цIийи урхбан йис ккебгъу йигъланмина районариъ ва шагьрариъ лихурайи хайлин мялимарик гъалаб кабхъна. Себеб –дагъустандин мектебариъ, муганайизси дарди, урхбан гьяфта хьуд йигъ’ина алдапIувал ву.
Му цIийивалин тясирнаккди 5-пи – 11-пи классариз вуйи йисандин урхбан пландиъ улупнайи сяътарин кьадар цIиб гъапIну. Гьарганси, зарар «жвувандариз» гъабхьну – федеральный пландиъ улупнайи сяътар вари айиси имиди, региондин хусусивал атIабгру дарсариз улупнайи сяътар кам гъапIну. Гьаци, гьар классдиан гьяфтайиъ улупнайи, чавра дармнизси тувнайи, бабан чIалнан ва литературайин сяътарикан са-саб сяаьт кам гъапIну. Хъа Дагъустандин географияйин ва тарихнан, КТНД-йин сяътар кIуруш, зат амдарди адагъну. Дурар гьацира са-саб сяаьттIан дайи.
ИкибаштIан, му аьгьвалат гъябкъю мялимарик гъалабалугъвал хьибди. Ктабгъу кеспийин сяаьтар марцциди ккутIрайиган, дурари фици мадар апIиди?
Хъа дугъриди лигруси гъабхьиш, насларихьан насларихьна рубкьури, гъи ихь абйирилантина вуйи тарих ва ватанпервервалин гьевес гьисс апIуз гъитувал зиихъ улупнайи дарсариан даринхъа? Дада, Ватан, велед ва чIал, культурайин ирс, намус гъюбхю касдиз дюн’яйик пай кайир дупна. Хъа гьадму гьевес ва ватанпервервалин гьисс бабан никкдихъди ифдин дамарариъ либхурайи дагъустанлуйирикан, гъи Украинайин сяргьятариин жан фида апIури, уьмриан гъярайидарин кьадара цIиб вуйинхъа?
Му мялуматнакан Расул Гьямзатовдин рюгьяриз аьян дубхьну, дугъаз накьвдиъкьан сикинвал адаршул. 8-пи сентябриъ дугъан, бабкан духьну 100 йисандин юбилей, дюн’яйин машгьур шаирин хатур-гьюрмат уьбхюри, вари Урусатдиъ ва саб жерге харижи уькйириъ яркьуди къайд апIурайиган, ухьу, дагъустанлу-йири, дугъан рюгьяриз апIурайи пешкеш гьаму вуйинхъа? Хъа дугъан ушв кьяляхъинди гъубшну аьхир, чан машгьур гафар текрар апIури: «Дагъустан чIаларин гъарзун чIул ву. ЧIал адарш, халкьра адар. Дада, ватан, руг ва рюкъ кIуру гафарин ччив, асул ва бина чIалнан шибритI ву. Ва закур йиз чIал дубгуруш, узу гъи йикIуз гьязур вуза».
«ЦIийина удучIву ибартIан, кьяляхъна удучIву кIарчар аьхю гъахьну» кIуруганси, гъи – дагъустандин чIаларин гъарзун чIул гьарсар улихь-кIулихь гъахьири, рякъюъ алабхъурайи гъванси, гъирагъдизди ккатIабхьури, ктабчурайи келефси дабшвура…
Хъа гьамус лиг гьа, Да-гъустандин халкьарин Сабвалин, ЧIалнан йигъ къайд апIру йигъари ва жара конференцйириъ, презентацйириъ, ягъал трибунайихъан чIалнахъан юкIв убгру гафар апIури, шаирарин, аьлимарин, мялимарин, чIалниин ва культурайиин лихурайи пишекрарин улар илитIрустар гафар-чIалар апIру ихь гьякимариз!
Гьюрматлу дустар! Зиихъ улупнайи учIру месела гьял апIуз вижна ктрударихьна илтIикIури, пуз ккундузуз. Ухьу, айиб вуйиганси улупури, лазим вуйи кагъзар гьязур дапIну, идарйириз илтIикIури, хилар хъержвну, дердназ чара абгури, варидин мурад-метлеб саб вуйивал ашкар апIуб чарасуз лазим ву. «Диришру бализ никк тувдар» кIуруганси, ухьу ккебехъну гъузиш, закур бала шулу. Му читин аьгьвалатнакан лазим вуйи йишвахьна рубкьуз ухьу чарйир дагну ккунду. Миж ктабтIидархьа.
