Наргиз Гюлечова
19-пи декабриъ Дагъустан Республикайин Правительствойин председатель Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимовдин регьберваликкди «Дагъустан республикайин ипIру сурсатарин хатIасузвал тямин апIбаан кьабул апIурайи уьлчмйирин гьякьнаан» стратегияйин сессия кIули гъубшну. Сессияйиъ республикайин муниципалитетарин главйири, гьюкмин органари, банкарин пишекрари, илимдин вакилари ва республикайин гъулан мяишатдин цирклиъ ляхин апIурайи касари иштирак’вал гъапIну.
Стратегияйин сессияйин пленарный заседание ачмиш апIури, Абдулмуслим Абьдулмуслимовди къайд гъапIганси, Урусатдин Федерацияйин ипIру-убхъру сурсатарин хатIасузвал тямин апIбан доктринайин метлеб – сагъламвализ чарасуз лазим вуйи, гъулан мяишатдиъ гьясил дапIнайи таза ва жюрбежюр дармнар кадру, экология жигьатнаан марцци, аскан кьиматназ вуйи ипIру-убхъру сурсатар ишлетмиш апIрударихьна рукьувал за апIуб ву.
«Аьхиримжи йисари ихь уьлкейин гъулан мяишатдиъ гьясил гъапIу ипIру-убхърубдин хатIасузвал уьбхбан бадали федералин дережайиъди хайлин кюмек апIура. Му месэла гьял апIбан рякъюъ, янаки гъулариъ айи инсанарин уьмур ужи алапIбан ва агьалйир жвуван уьлкейиъ гьясил гъапIу сурсатарихъди тямин апIбан бадали, Урусатдин Правительствойира аьхю ляхин гъабхура. Гьаци вуйивализ лигну, аьхиримжи йисари уьлкейин гъулан мяишатдиъ гъазанмиш дапIнайи хъуркьувалар рекорддиндар ву. Гьадму ляхник Дагъустандира аьхю пай кивна.
Мисал вуди гъадабгъиш, тIумутIчивалин, хьайин, мейвйирин, чарвин йиккун цирклариан Урусатдин регионарин арайиъ Дагъустан 1-пи йишв’ин ал, хъа дюгю, бахчайин мейвйир ва картфар гьясил апIбаан – кIакIначи регионарин арайиъ.
Гьаму йисан Дагъустандиъ 150 агъзур тоннатIан артухъ дюгдин, 356 агъзур тоннатIан артухъ картфарин, 1,5 миллион тоннатIан артухъ мейвйирин ва бахчайиъ битмиш апIру культурйирин, саки 282 агъзур тоннайихьнакьан тIумтIарин ва 223 агъзур тонна йимишарин бегьер гъадабгъна. Му улупнайи натижйир сачдинтIан хайлин артухъ ву», – гъапну Аьбдулмуслим Абдулмуслимовди.
Гъулан мяишатдин сурсатарин артмиш’вал сачтIан цци 5% артухъ шула кIури, серенжемдиъ иштирак шулайи РД-йин гъулан мяишатдин министрин сарпи заместитель Шарип Шариповди мялумат тувнийи. Дугъан гафариинди, республикайиъ, лап улихь душну, ужудар натижйир улупурайи картфарин, мейвйирин, йимишарин ва гьацдар жара цирклар имбукьан гагьди, ипIру-убхъру сурсатарин цирклиъ кьяляхъ хъахъувал хьибдар.
Мисал вуди малдарвалин циркил гъадабгъиш, 1990-пи йисхъан гьаму йисаз республикайиъ гьясил апIурайи йиккун сурсатарин кьадар 3 ражари артухъ дубхьна. Хъа марцци йикк кIуруш – 2 ражари.
Шарип Шариповди туву мялуматариинди, 2025-пи йисаз республикайиъ пеълин муртйирин кьадарра кьюб ражари артухъ апIуз кка.
Чан улхбаъ министрин заместители къайд гъапIганси, 2017-пи йислан 2022-пи йисаз Дагъустандиъ 12 агъзур гектариъ дюгдин цIийи инженервалин къурулушар дивна ва 22 агъзур гектариъ расвалин ляхнар духна.
Чарвйир уьрхбаан Урусатдин регионарин кIакIначи регион вуйивализ лигну, Дагъустандиъ хьа гьясил апIувалра за дубхьна. Аьбдулмуслимовдин гафариинди, гьар йисан Дагъустандиъ 35 агъзур тоннатIан артухъ чарвйирин йикк ва 14 агъзур тонна хьа гьясил апIура.
«Урусатдин тIяаьмар» конкурсдиъ Дагъустандин чарвйирин йикк варитIан ицциб тIяаьм айиб вуди гьисаб дапIна, ва дидиз «Урусатдин бренд» ччвур тувна.
Сессияйин дахилнаъди республикайин муниципалитетарин гъулан мяитшатдин цирклиъ ужудар хъуркьувалар улупу касар Дагъустандин Правительствойин пешкешариинди лишанлу гъапIнийи.
Дагъустан республикайин итIру сурсатарин хатIасузвал тямин апIбаз бахш вуйи стратегияйин сессияйин пленарный заседание ккудубкIиган, сессияйин ляхин 4 секцияйиъ давам гъабхьнийи.
