Умганат Сулейманова
Дагъустандиъ тIумутIчивал республикайин экономикайиз заан гъазанжар хурайи гъулан мяишатдин циркил вуйиб варидариз аьгъяхьуз. Аьхиримжи йисари республикайин тIумутIчйир ужудар бегьерар гъадагъури, советарин вахтарин улупбарихьна багахь шула. Гьелбетда, дицисдар натижйир гъазанмиш апIбан бадали, тIумтIарин багъларигъ бегьер уч дапIну, сацIиб вахтналан, чвлин вазарианмина гъюру йисандин бегьер бадали женгнаъ учIвну ккунду.
Гьаму шиклик учвуз рякьюрайидар Дербент райондин Хазар гъулан тIумтIин багълариъ шир гьадабтIбан, ширарин кьабар тартиб апIбан ляхнар гъахурайи рабочйир ву. Думу багълар кирайиз гъадагънайир ихь ватанагьли Къудрат Маллаевич Мягьрамов ву.
Сад-кьюд йис улихьна узу, Къудрат Мягьрамовдихъди гюрюшмиш духьну, дугъан зегьметнан ужудар хъуркьуваларикан газатдиз макьала гъибикIнийза. Дугъу хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ айи ихь эскрариз ва Хазар гъулан бицIидарин багъдиз кюмекар тувбакан деебхьну, дугъахъди нубатнан ражари гюрюшмиш гъахьунза. Амма Къудрат Мягьрамовди сабпи нубатнаъ багълариин лихурайи рабочйирихъди таниш гъапIунзу.
– Ццийин зегьметнан йис узухь ляхин апIурайи бригадайи ужудар улупбариинди ккебгъна. Гъубшу 2023-пи йис думукьан бегьерлуб гъабхьундарчуз – йис къуруб гъабхьнийи. Цци магьа бригадайин рабочйири, ккудубшу йисаритIан артухъ хъуркьувалар гъазанмиш апIуз кьаст дапIна. Ав, тIумутIчйири кIваантIан зегьмет гъизигувал уч гъапIу бегьери улупиди. Хъа табиаьтдихъди ухьхьан гьюжат апIуз шулдар, кьисмат вуйиб хьибди. Магьа яв багахь хьайиб 13 дишагьлийикан ибарат вуйи бригада ву, хъа кьюбпи бригада жиларинуб ву. Уву гьаму зегьметкеш касарикан бикI газатдиз, – ккун гъапIнийи Къудрат Мягьрамовди.
Багъларигъ зегьмет зигурайи дишагьлийирин бригада Мютягьи-Гъазмаляр гъул’ан дуфнайиб ву. Фици гъапишра, багълар кирайиз гъадагънайи эйсийихьан тIумтIариин гюзчивал апIури дийигъуз шлуб дар, гьелбетда душваъ бригадир духьну ккунду. Хъа бригадир Гулида Сулейманова Мютягьи-Гъазмаляриан ву. Бригадайиъ табасаран дишагьли Мухлисат Агъасиевара а. Сифте вуйи сюгьбат Гуридайихъди ва Мухлисатдихъди гъубхунза, имбу дишагьлийир чпин ляхнихъна гъушнийи.
Гулида Сулейманова: Къудрат Мягьрамовдихъди учу ляхин апIури, шубуд йис вуйич. Узу хайлин арендаторарихъди ляхин гъапIу дишагьли вуза, амма му кас чахь лихурайидарин маважиб вахтниинди туври, вари ляхнар хъайи-хъайиси апIури, фукьан вушра адмивал кайир ву. ГвачIнинган урчIвубди гъафидар, миржиб сяаьтна ич план тамам дапIну, гъягъюрча. Гьар йигъандин ляхнин гьякъи 1500 манат вуйич. Учу йигъан Мютягьи-Гъазмаляр гъул’ан гъюзра дугъу чан гьисабнаан «Газель» машин жара дапIна. Кьюрд вушра, ужудар гьавйир айи йигъари ич вари кьувватар багълариъ агротехникайин кьюрдун серенжемар гьяракатниинди ва заан ери ади гъахбаз сарф апIурача. Гьамусяаьтди ич бригада аьхиримжи жергйириъ тIумтIин тегьенгар теларик китIбиин, тумтIин ширарин кьабарихъ йишвар тартиб апIбиин машгъул духьна. Ккудубшу кьюд йисан 5 гектарин тIумтIин багълариъ лихури гъахьунча. Думуган 150-200 тонна тIумтIар масу туври гъахьну. Хъа гъубшу 2023-пи йис къуруб вуйивализ лигну, бегьер зяифуб вуйи, амма Къудрат Маллаевичди, чаз зарар гъабхьнушра, рабочйири гъапIу ляхнин вари пул тувнийи. Умуд киврача ццийин йисак. Гъи учу ляхин апIурайи тIумтIин багъ ккудубшу йисари жара арендаторари ишлетмиш гъапIуб ву. Дурари ляхин кIулиз адабгъундайи, мушваъ тIумутIчйирин активвалра асккан дережайиъ ади гъабхьну. Хъа бегьер ужуб гъадабгъбан бадали, зегьмет зигну ккунду. Гьамусяаьт Къудрат Мягьрамовди гьаму учу ляхин апIурайи тIумтIин багъдин жавабдарвал чаина гъадабгъна. Учура, тмуну багълариъси марцци зегьмет дизигну, мушванра бегьерлувал артухъ апIуз кьаст дапIнача.
– Йиз абйир-бабар Хив райондин Зилдикк гъул’ан кюч духьну Хазар гъулаз гъафидар ву. Жвуван ватанагьли касди гьамцдар хъуркьувалар гъазанмиш апIури, дугъан инсанарихьна вуйи янашмиш’вал гъябкъиган, гизаф хуш шулу. Вари учу апIурайи ляхникан Гулидайи ктибтнийи. Учвузра чухсагъул гъи учухьна гъюбан ва ич апIурайи ляхнизра кьимат тувбан…
Дюзди гъапиш, узура газатар-журналар урхрур вуза. Ватанагьлийирикан вуйи ужудар мялуматар газатдиан аьгъю шулзуз. Хъа аьхиримжи йисари газатарин, журналарин машариъ чап апIурайи макьалйир гизафси гъуллугъчйирикантIан дар. Увухьна газатдиан, иллагьки ихь республикайин табасаран чIалниинди удубчIвурайи газатдиан мухбир дишагьли гъюра гъапиган, гизаф хуш гъабхьунзуз… Сифте нежбер касдин зегьметназ кьимат тувну, хъа имбударихьинди лигну ккунду. Гъулан мяишатдин ляхнин хъуркьувалар гизафси нежбер касарин зегьметнакан асиллу ву. Магьа сачна цци арендатор Къудрат Мягьрамовдихъди хайлин тIумтIин багълар лазим вуйи кьайдайихъна духнача, – гъапнийи чан нубатнаъ Мухлисат Аьгъасиева: .
Ихь ватанагьлийикан сакьюдарсан мялуматар тувуз ккундузуз. Къудрат Мягьрамовди ерли жямяаьтдизра чан терефнаан кюмек тувра. Ккудубшу 2023-пи йисан Хазар гъулаз хъархъвас гъабхру машин багъиш гъапIну, бицIидарин багъдин гьяят ккабалгну, дюзмиш гъапIну. Хазар гъулаъ Карл Марксдин ччвурнахъ хъайи кючейиъ гизаф вахтна трансформатор адарди гъабхьнийи. Гуж-балайиинди чпи гъизигу симар кми-кмиди хъдутIури, аквар адарди, гъуландариз аьхю аьзият кади гъабхьнийи. Къудрат Мягьрамовди, сар касдинра кюмек дарди, чан дакьатарихъ му гъулаъ трансформатор дивну. Дугъу хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак шулайи эскрариз, дурарин хизанаризра кюмек апIура. Гъит мяргьяматлу юкIв айи му жумарт касдин аьгьваллувал артухъ ибшри.
