Зубайдат Шябанова

Цци РД-йин писателарин союз арайиз гъафихъанмина 90 йис шула. Дидин сарпи председатель советарин девриз улихьна вуйи лезги ва дагъустан литературайин шибритI ккиву халкьдин машгьур шаир СтIал Сулейман вуйи.

 

Му вахтнан арайиъ яратмишарин тешкилатдин тарихдин рякъюъ хайлин девлетлу гьядисйир, важиблу ва аьхю мяна айи серенжемар гъахьну.
Дагъустандин писателарин союз артмиш хьпак чпин баркаллу пай киву СтIал Сулеймандин, Гьямзат ЦIадасайин, Эффенди Капиевдин, Агьмадхан Абу-Бакарин, Юсуп Хаппалаевдин, Расул Гьямзатовдин, Фазу Аьлиевайин ва хайлин жара писателарин ва шаирарин эсерариинди гъи дагъустандин литература вари дюн’яйиз машгьур дубхьна.
Союздин ляхин гьар фуну вахтнара милли литература артмиш апIбиина, халкьарин арайиъ сабвал ва дуствал уьбхбиина, аргъаж шулайи наслиз эдебнанна диндин ужуб тербия тувбиина жалб дапIнайиб вуйи.

Машгьур шаир Расул Гьямзатовди гъапиганси, гьарсар писатель, художник, композитор – республикайин культурайин уьмриъ аьхю гьядисайик гьисаб ву. Гизаф миллетар айи республикайин милли писателар ва шаирар сатIи шулаш, му писателарин Союздилан гъайри, республикайин миллетарин союзра, халкьарин сабвалра вуди гьисаб апIуз шулу. Гьаз гъапиш, «…халкьар, генераларинси, писателаринра кьяляхъди гъягъюру».
Дагъустандин писателарин союздин дахилнаъ милли 10 секция а. Юбилейихъди аьлакьалу серенжемар ккергъайиз узу табасаран секцияйин кIулиъ айи Сувайнат Кюребеговайихъди сюгьбат гъубхнийза.

Къайд дапIну ккундуки, узу зенг апIру вахтна, Сувайнат Кюребегова СтIал Сулеймандин 155 йисандин юбилейиз бахш вуди Москва шагьриъ кIули гъягъюрайи серенжемариъ иштирак шулайи. Язиъ серенжемар гъахурайи йигъари чаз мажал адрувализ дилигди, дугъу, ихь газатдиз вахт дабгну, аьхиримжи йисари чпи гъахурайи ляхнарикан, табасаран литературайиъ алахьурайи деврин читинваларикан, жигьил шаирарикан ктибтну ва хайлин жара суалариз жавабар тувну.
«Дагъустандин писателарин союздин 90 йис цци сентябрин вазли Расул Гьямзатовдин «Лизи кьарнийир» машквран серенжемарин дахилнаъди къайд апIуз планарик ка. Думу серенжемариъ, гьелбетда, ухьура жанлуди иштирак хьидихьа. Союздин 10 секцияйикан саб ихь секция ву. Табасаран секцияйик ихь халкьдин 15 шаир ка. Гьадушвак кучIвуз Табасаран райондин газатдиъ лихурайи ихь шаир Аьбдулмажид Рашидовдин документарра гьязур дапIнача.
Гьелбетда, ихь секцияйи чан аьдатар давам апIура. Гьаму йисари ихь секцияйин жягьтлувалиинди хайлин ляхнар кIули гъухунча. Гьадрарикан вуди Багьаудин Митаровдиз, Шамиль Къазиевдиз юкIвлан зиина вуйи жасаддин къаяб тикмиш гъапIунча, Ккуми гъулан мектеб Шамил Къазиевдин ччвурнахъ хъибтIунча. Цци ихь табасаран литературайин бинайиъ ади гъахьи классик Абумуслим Жяфаровдин 115 йис къайд апIурахьа. Цци Пирмягьямад Аслановдинра бабкан духьну 80 йис шлийи. Думу юбилейра къайд апIбан серенжемар улихь хьайич. Гьелбетда, му ляхнариъ кюмек апIурайи гьякимарра ахьуз. Дурарикан вуди РД-йин Халкьдин Собраниейин депутат Алаудин Мирзабалаевдин, Табасаран райондин глава Мягьямед Къурбановдин, Хив райондин глава Ярмет Ярметовдин ччвурар кIул’инди ктухураза. Дурари районариъ фициб серенжем гъабхуз планарик кипишра, дидин тешкиллувалиъ кюмек апIуру. Гьацира гъуларин администрацйирин кIулиъ айидарин, мектебарин директорарин, культурайин управленйирин вакиларин, табасаран бизнесменарин ва жямяаьтлугъ касарин терефнаанра кюмек шулу.
Табасаран секцияйи гьамусдин табасаран поэзияйин антологияйин китаб адабгъну. Мидлан гъайри, «Милли литературайиз кюмек» кIуру вари Урусатдин программа а. Гьадму программайин дахилнаъди урусатдин милли халкьарин поэзияйин 4-5 антология чапдиан адабгъна. Гьарсаб антологияйик ихь вакиларин эсерар ка. Секцияйи гьацира ихь шаирарин юбилеяриз бахш вуйи ва кIваин уьрхбан мажлисар гъахура. Улихьна йисари уьмриан гъушу Паша Мягьямадовдин сабпи китаб чапдиан адагъуз кюмек гъапIунча, 1980-пи йисари бикIури гъахьи Хив гъул’ан вуйи ТIагьир Мирзакеримовдин китаб гьязур апIурача ва Шамил Къазиевдин юбилейиз вуйи китабра тартиб апIуз планарик кайич», – ктибтура Сувайнат Кюребеговайи.

Жигьил шаирариз кюмек тувбаан ихь секцияйи зигурайи зегьметнакан ктибтури Сувайнат Кюребеговайи къайд гъапIганси, ихь литературайиъ Расмия Аьшурбегова кIуру бажаранлу шаириз, китаб адабгъбан бадали, кьюб ражари стипендия тувну.
«Думу пулихъ Расмияйи чан авторвалин китаб гьязур апIура. Сад йисан дициб стипендия Жамбулат Гьябибовдизра тувунча. Бажаранлу жигьил шаирарикан вуди Жабир Мягьямадовра улупуз шулу. Думу гьамусяаьт хусуси метлеб айи дявдин операйияйиъ иштирак шула. Гьадушваъра думу бали шиърар дикIуз вахт абгура. Гьаму жигьил шаирар союздиз гъадагъуз планарик кайич. Анжагъ сифте дурари чпин кIул’инди вуйи китабар чапдиан адаъну ккунду.
Гьелбетда, секцияйин ляхин халкьдин культурайихьан жаради гъабхурайиб дар. Гьам Урусатдиъ, гьам республикайиъ шаирарихъди аьлакьалу вуйи фуну мярака гъабхурушра, ихь союзра иштирак шулу. Гъубшу йисан Расул Гьямзатовдин юбилейин серенжемар гъахурайи мяракйириъ иштирак хьуз Узбекистандиз, Азербайжандиз ва Киргизияйиз гъушнийза. Саб гафниинди, табасаран секция Урусатдин литературайин артмиш’валиъ жанлуди иштирак шула. Думу серенжемарилан ва мажлисарилан гъайри, таржума апIру проектра а. Гьамусяаьт Беларусь гьюкуматдихъди аьхю йикьрар йитIну, гьадму уьлкейин классикарин эсерар дагъустандин милли чIалариз таржума апIурача. Думу ляхин, дуствалин рафтарар уьрхюри, пулсузди апIурайиб ву. Гьацдар проектарра гизаф шулу.
Табасаран секцияйин ляхин анжагъ саб табасаран литературайин зиин гъабхурайиб дар, думу имбударин арайиъ ихь литература айиваликан хабар туврайи маканра ву. Ихь табасаран литературайиз Урусатдиъ чан гъудубкьу йишв а.
Гьамусяаьт бикIурайидарин тематикайикан улхуруш, аьхиримжи вахтна хусуси метлеб айи дявдин операцияйикан бикIувал гизаф дубхьна. Дявди фуну вахтнара инсаниятдиз учIру тясир апIури гъахьну. Гъи инсанари чпин шиърариинди, эсерариинди чпин кIвак кайи гъалабалугъ, иццрушин улупура. Гъит думу дяви ккудубкIну, ихь ватандиъ ислягьвал ибшри», – аьлава гъапIнийи Сувайнат Кюребеговайи.
Дагъустандин писателарин союздин 90 йис тамам хьпахъди аьлакьалу юбилей вари ихь милли литературйирин, хъа асас вуди ихь табасаран литературайин вакилариз тебрик апIурача. Дидин артмиш’валик, шаирарна писателарси, вари халкьдира пай кивуб лазим ву. Саб союздихьан, саб секцияйихьан литература уьбхюз ва артмиш апIуз шлуб дар. Гьарсаб халкьди чав чан литература, чан шаирарин ва писателарин ад за апIури ккунду.