Наргиз Гюлечова
Гьар йисан июлин аьхиримжи элгьет йигъан Урусатдиъ Каспийдин дявдинна гьюлерин флотилияйин йигъ къайд апIура.
Каспийдин гьюлерин дявдин флотилияйин тарих лап аьхюб ву. 1700-1721-пи йисари Урусатдин паччагьлугъдинна Швецияйин арайиъ гъабхьи Кафари дяви аьхирихъна гъюблан кьяляхъ, Петр Сарпири Кьялан Азияйихъдина Индияйихъди экономикайин аьлакьйир уьрхбан ва думу вахтари Персияйин хиликк кайи Каспий гьюлин гъирагъар чан хиликкна гъадагъбан метлеб ади, императорин амриинди нирариинди гъягъру 200 люткйир ва думукьан аьхюдар дару 45 гакIвлин гимйир тикмиш апIуру. Дурар гьязур апIбан себеб Урусатдин дявдин, янаки эскервалин портар гимйирихъди тямин апIувал вуйи. Хъа 1722-пи йисан июлин вазли, десантра ади, 274 гими персарихьди дявдиз удучIвну. 1722-1723-пи йисари гьадму дявдин натижа вуди, урсари персарин хилккан Дербент ва Баку шагьрар азад гъапIну ва гьюлин вари гъирагъар тадагъну. Гьадму йисарихъанмина уьлкейин кьибла терефнан сяргьятар уьрхбан бадали, Каспий гьюлиз гъюрайи Волга нирин асккан кIул гизаф цирклариз жара шулайи йишвахь гимйир дерккну, флотилия тешкил гъапIну. Гьаддихъанмина 300-тIан артухъ йисар душна. Вахтар гъягъювалихъди сабси, Каспийдин гьюлерин дявдин флотияйин кьувватар йислан-йисаз артухъ шула.
Эвелиан думу Астрахан областдин аьтрафариин алийи. Хъа 2017-пи йисхъанмина Каспийдин гьюлерин дявдин флотилия Каспийск шагьрин гъирагъдихъна хуз йикьрар гъапIну, ва 2021-пи йисан вари флотилия дубхну ккудубкIну. Флотилияйин машквар къаршуламиш апIури гизаф йисар вушра, Дагъустандиъ му машквран йигъ къайд апIури, цци 5-пи йис ву.
Аьдат вуйиганси, Каспийдин гьюлериин дявдин флотилияйин машквар, Урусатдин Президент Владимир Путиндин тебрикнан гафарин кьяляхъ, гьюлиин али гимйирин параддилан ккебгъну. Параддиъ 600-дихьнакьан эскрар ва 40-тIан артухъ дявдин кьувватлу гимйир иштирак гъахьнийи – ракетйирин гими «Дагъустан», ракетйирин бицIи гими «Углич», тупар йивру бицIи гими «Волгодонск», сяргьятар уьрхру ва гьацира жара гимйир. Параддиъ «Альбатрос» кIуру катерилан контр-адмирал Олег Зверевди ва Дагъустандин глава Сергей Меликовди гьюлин эскрар му йигъахъди тебрик гъапIну. Саб сяаьт артухъ вахтна параддиъ иштирак шулайи гьюлерин эскрари чпин устадвал улупну ва, гьаму гьядисайиз лигуз дуфну, гъюлин гъирагъдихъ дийигънайи агьалйир 10-тIан артухъ гьюлин дявдин эпизодариинди гьяйран гъапIну.
Заварилан Федеральный хатIасузвалин гъуллугънан МИ-8 вертолетарра Урусатдин, Дагъустандин ва ВМФ-дин пайдгъар ккерхну, сабсабдихъди тIирхурайи, хъа Каспий гъюлин гъирагъдихъ Петр Сарпирикан вуйи сягьна улупурайи – фици Каспий гьюлин гъирагъдихъ хъайи гьюкуматари урус император разивалиинди къаршуламиш апIури гъахьнуш. Уч духьнайидари му йигъан гьюлиин гимийиин алархьу пиратар фици дисуруш тамаши гъапIну, гьюлин гъирагъдихъ эскервалинна спортдин серенжемариз гъилигну.
Парад ккудубкIбалан кьяляхъ ужудар хъуркьувалар улупу гьюлин эскрариз пешкешар тувну, хайлиндар жюрбежюр дережайин медалариинди ва орденариинди лишанлу гъапIну.
