Зубайдат Шябанова
Табасаран райондин Акъа гъулан варитIан учIру месэлйирикан саб гъулаъ мектеб адрувал ву. Халкьарин уьмур, яшайиш, аьгъювалар гъадагъбан къайда мюгькам апIуз рякъяр агурайи уьлкейиъ гъи мектебдиз дарамат адру гъуларра алахьуру. Амма, аьгъювалар тувбан цирклиъ хайлин читинвалар алахьури имишра, Акъа гъулан мектебдин директори ва мялимарин коллективди чпихьан шлуб вари апIура. Мектеб хусуси хулариъ айивализ ва душваъ гьаму деврин мектебарин шараитар адрувализ дилигди, му гъулан баяр-шубари аьхиримжи йисари швнуб-саб гъизилин медализ мектеб ккудубкIну ва ЕГЭ заан баллариз тувну.
Аьлириза Рамазанов Акъа гъулан мектебдин директорди лихури 10 йис ву. Мектеб аварийный гьялнаъ айиб мялум гъапIу 2021-пи йисхъанмина думу, гъулаъ цIийи мектеб тикмиш апIбан рякъяр агури, Урусатдин Президент Владимир Путиндихьна, республикайин хайлин министерствйириз ва идарйириз илтIикIну. Амма гьелелиг кюмек адар.
«Акъа гъулаъ 1953-пи йисазкьан мектеб хусуси касдин хуларикк ккади гъабхьну. Хъа 1953-пи йисан гъулаъ, мектебдиз кIури, жил тувнийи. Гьадушв’ин гъулан жямяаьтди, гьар йигъан мил апIури, ккебгъбан класарин мектеб дивнийи. 1974-пи йисан гьадму мектебдин гъвалахъ 8 йисандин мектеб абццнийи, хъа 1983-пи йисан дараматдихъ аьлава хулар хъаъну, думу кьялан уьмуми мектебдиз илтIибкIну.
2021-пи йисан 2-пи январиъ Табасаран райондиъ жилар тIурччвбахъди аьлакьалу вуди, ич мектебдин цалар гъутIуркIну. 7-пи январиъ гъулаз Мягьячгъалайиан, думуган образованиейин министр Умупазиль Уьмарова кIулиъ ади, саб десте гъафнийи. Думу комиссияйи мектебдин дараматар ахтармиш апIбан кьяляхъ, душваъ бицIидариз ва мялимариз аьхю хатIа айиб тасдикь гъапIну ва дарсар гъахуз гъадагъа гъапIну. Гьаддихъанмина учу бицIидариз дарсар хусуси касдин хулариъ киврача.
Му гьядисйир хьайиз улихьна, Мягьямед Сиражудинович райондин глава гъахьиган, дугъан кюмекниинди, мектебдин дараматдихъ ккергъбан классариъ урхурайидариз мани хураг гьивру хулар хъаънийча. Гьадму хулариъ гьамусяаьт 9-пи, 10-пи ва 11-пи классариъ урхурайидари аьгъювалар гъадагъура. Имбу классариъ урхурайи баяр-шубариз арендайиз гъадагънайи кьюб мертебайин хулариъ дарсар киврача. Сабпи мертебайиъ шубуб класс ва кьюбпи мертебайиъ шубуб класс а. БицIидар шубуб сменайиъ урхура, гьадму гьисабнаан султ йигъанра. Мани хураг гьивбакан улхуруш, ккергъбан классарин бицIидариз мани хураг мектебдин повар Саният Гьясанбеговайи чан терефнаан гьюрмат вуди, саб манаткьан дибрисди, чан хулаъ гьивра», – гъапнийи Аьлириза Рамазановди.
Гъийин йигъан Акъа гъулан кьялан мектебдиъ 146 бицIири аьгъювалар гъадагъура. Дурариз 27 мялимди дарсар кивра.
«2021-пи йисан ич мектебдин выпускникарикан шубури гъизилин медализ мектеб ккудубкIну. Имбу йисарира гъизилин медалариз ккудубкIу сар-кьюр кас ади шулич. ЕГЭ-ра ужудар натижйириз тувра. Цци сабпи классдиз 10 урхурайидар гъафну. Мялимар гьуркIну а. Улихьна йисари химия предметдин мялим адруган, думу «Земский мялим» программайиинди учухьна гьауб ккун гъапIнийча. Думу программайиинди Хючнаан Нигар Байрамова учухь лихури магьа юкьудпи йис ву», – къайд гъапIнийи директори.
ИкибаштIан, Акъа гъулан жямяаьтра, 140 урхурайидарра, мялимарин коллективра цIийи мектебдиз ккилигура. Амма му месэла гьелелиг гьял шуладар.
«Мектеб тикмиш апIбан месэлайин гьякьнаан учу уьлкейин Президент Владимир Путиндиз, Рамазан Аьбдулатиповдиз кагъзар хътаунча; кюмек ккун апIури, образованиейин, экономикайин, финансарин ва жара министерствйириз илтIикIунча. Владимир Путиндихьна гъубшу кагъаз, гьадушв’ан, му месэлайиз лигуб ккун апIури, республикайин правительствойиз хътапIну. Правительствойиъ думу финансаринна экономикайин министерствйириина табшурмиш гъапIну. Дурари, чпин нубатнаъ, кагъаз республикайин образованиейин министерствойихьна тувну. Думу министерствйириан учуз, гъюру йисаз бюджет тартиб апIруган, гьадушваъ ичв мектебдин месэлара гьял апIуз рякъ абгурча, кIури, кагъзар хъадаъну. Думуган 2021-2022-пи йисар вуйи», – ктибтура Аьлириза Рамазановди.
Рябкъру гьялариан, республикайин образованиейин, финансарин, экономикайин министрари, РД-йин Правительствойин кIулиъ айидарина депутатари бюджет гъира тартиб апIури ими.
Гьаму йигъари Аьлириза Рамазанов му месэлайин бадали РД-йин Халкьдин Собраниейин депутат Алавудин Мирзабалаевдихьна илтIикIну. Депутатди думуган Табасаран райондиъ жямяаьтдихъди гюрюшар гъахурайи.
«Алавудин Несрединовичди ич сюгьбатнаъ ужуб теклиф тувнийи. Дугъу хусуси метлеб айи операцияйиъ айи эскрарин бабар му месэлайин бадали республикайин гьякимарихьна илтIикIну ккуниваликан гъапнийи. Хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ ич гъулан 45 бали ватандин маракьар уьрхюра. Швнур кечмиш гъахьну, швнуриз гъагъи зийнар духьна. Хъа дурарикан 37 эскер гьамусяаьт варитIан улихь хьайи дестйирин жергйириъ а. Думу игитарин чвйир-чйир, веледар чпин адаш, гъардаш рази апIурча кIури, ужудар кьиматариз урхури, хусуси хулариъ аьгъювалар гъадагъуз мажбур шула», – аьлава гъапIнийи ич сюгьбатнан аьхириъ Аьлириза Рамазановди.
Мялум вуйиганси, Алавудин Мирзабалаевди ва Табасаран райондин глава Мягьямед Къурбановди райондин аварийный гьялнаъ айи мектебарин месэлйир гюзчиваликк уьрхюра ва дурар гьял апIру рякъяр агура. Дурари, Акъа гъулаъ цIийи мектеб тикмиш апIбан бадали вари документар ва илтIикIбан кагъзар нубатнан ражари уч дапIну, цIийи мектебдин проект дюзмиш апIбан ва дарамат тикмиш апIуб пландик кипбан бадали, РД-йин образованиейинна илмарин министерствойиз хътаъну.
Алавудин Мирзабалаевди му месэла чан гюзчиваликкна гъадабгъну ва, хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак шулайи эскрарин бабарихьан илтIикIбан цIийи кагъазра гьязур дапIну, республикайин заан гъуллугъариъ айи гьякимарихьна ва Федерацияйин Советдин председатель Валентина Матвиенкойихьна илтIикIуз мумкинвал айибдикан гъапну.
