Фициб читинвал алабхъишра, дидин гъагъишин дишагьлийихьанси аьх апIуз шлу кас му дюн’яйиина халкь гъапIундар. Дишагьлийириз уьмриъ фукьан вушра читинвалар алахьуру, амма дурар ккюргъюз аьхю кьувватра тувна. Хизандиъ сагъ апIуз даршлу уьзур кайи бицIир гъахьиган, саспи адшар, думу веледра, веледдихъди хизанра гатIахьну, удучIвну гъягъюру. Мицир велед хъайиган, алахьру читинваларикан мялум вушра, тек-бир дадайи дицир велед гатIахьуру.
Йиз гъийин макьала Каспийск шагьриъ яшамиш шулайи урус мялим Лидия Коваленкойиз ва дугъан гьунарназ бахш дапIнайиб вуйиз.
Лидия бицIи риш вуйи вахтна Украинайиан дадайихъди Буйнагъск шагьриз удучIвну гъафир ву. Ватандин Аьхю дявдин кьяляхъ йисари дугъан дада Буйнагъск шагьриъ мялимди лихури гъахьну. Чавра гьадушваъ мектеб ккудубкIу Лидия, дадайин пише давам апIурза кIури, ккергъбан классариз дарсар кивру мялим хьуз кьаст дапIну, Дагъустандин педагогвалин институтдик урхуз кучIвру. Институтдиъ Каспийск шагьриан вуйи жигьилихъди таниш духьну, дугъахъди чан хал-хизан ккебгъру.
«Таниш духьну цIиб вахтналан учу эвленмиш гъахьунча. Сифте ич арайиъ гизаф ужудар аьлакьйир ади гъахьнийич. Думу заводдиъ лихурайи, хъа узу мектебдиъ мялимвал апIурайза. Саб вахтналан, заводдиъ апIурайи ляхинра гатIабхьну, йиз уьмрин юлдши убхъуз хъюгънийи ва я чакан, я хизандикан фикир дарапIри гъахьи. Кьюд йислан веледра гъахьунчуз. Айи дерд цIибди ву кIури, Аллагьди узуз веледра сакьатур тувну. Аллагьдин амриан вуш, даршсана духтрарин тахсир вуш аьгъдарзуз, амма шлу йишв’ин сагъу веледдикан ДЦП диагноз дивнайи шикаст кайи велед гъахьи. Мицир велед хъиршувал дадайиз аьхю дерд ву. Хъа адашдикан кIуруш, думу, велед хьпан кьяляхъ, учу марцциди гьархну, яшамиш хьуз хъюгъю. Гьаци вушра, вари аьх дапIну, дигиш шул кIури, умуд кивну имийза. Амма…
Саб ражари бицIирра хъади учу поликлиникайиан удучIвну хулаз гъюрайиган, йиз жилири узуз гъапи: «Яв гьаму йиккун тики гьаз вуяв? ГатIабхь сарун!». Думуган кIваан гаркIал адатси гъабхьнийиз. Хулаз гъафиси, узу дугъан шей’ар уч дапIну, яв наанди гъягърур вуш, гъарах дупну, жилир хул’ан адаъза ва гьадму йигълан мина думу сарун кьяляхъ гъюз гъитундарза.
Думуган йиз бай Олегдин 3 вазтIан дайи. Дадайира кюмек апIури, бай яваш-явашди гъюрхза. Фукьан вушра читинвалар алахьнийзуз. ЦIиб аьхю гъахьиган, думу дадайихъди гъитри, йиз мялимвалин ляхин давам апIуз хъюгъза. Вушра, ляхниъра кьаназ ктисурдайзу. Гьаци хайлин йисар гъушу», – ктибтнийи Лидия Ивановнайи.
Ич сюгьбатнаъ мялум гъабхьиганси, Олегдин яш 10 йис вуйи вахтна Лидияйин дадара, сагъ апIуз даршлу уьзриан иццру духьну, уьмриан гъягъюру. Лидияйиз бализ лигуз ва ляхин апIуз хъанара гъагъиди алабхъуру. Думуган дугъу бай сарди хулаъ гъитри вердиш апIуру.
«Мектеб гъвалахъ хъайич. Саб дарс кивуз дина гъягъюри, танафус гъабхьибси, дишлади хулаз гъюри, бали гьапIраш лигури шуйза. Узу хул’ан удучIвруган, думу гьаммишан, «мягъян» кIури, ишурира шуйи, хъа дурушди гъузузра чара адайзуз – гъазанмиш дапIну ккундийи. Гьамци яваш-явашди думу хулаъ сарди гъузуз вердиш гъапIза.
Хъа саб ражари гъуншдихьна хялишди гъушза. Дугъахь дусну цIиб кьан гъабхьнийиз ва саб вахтна кIвак гъалаб къабхънийиз. Дишлади гъудужвну, жаргъури хулаз гъафиза. Узу гъюруган, Олег пичран улихь чан коляскайиъ дуснайи, хъа пичриин али чайник жилиин дабхънайи. ВуйиштIан, узу хул’ан удучIвруган убхьуз иливу чайник, йиз кIваълан гьархну, пичриин гъубзнийи. Чайник убхьуз хъюгъиган, Олегди, пич кутIубшвну, думу алдабгъуз хъюгъну, амма дархьиди чайник абхъру. Аллагьди йиз балихь хил гьивну хьиди – дугъак гьич саб цIадалкьан убцру шид кубкIнадайи», – хатIалу дюшюш дердлу сесниинди кIваин апIурайи дишагьлийи.
Гьамусяаьт Олегдин яш 62 йис дубхьна, хъа Лидия Ивановнайин 85 йис ву. Кьаби касдин уьзрарра кам шуладар. Саки гьар йигъан гагь дадайихьна, гагьсан балихьна медицинайин тяди кюмекнан машинар гъюри шулу. Гьаммишан ахникк ккайи бай сарди хулаъ гъитну, дадайихьан чав сагъ апIуз больницайиъ дахъуз шуладар, фицики дадаси бализ сарра лигурдар.
«Узу Олегдиз, я жан бай, иццуразу, йикIуразу гъапиган, дугъу узуз гьаммишан гьамци кIуру: «Уву гъакIиш, увухъди узура йикIурза, дада». Мици гъапиган, кIваз гизаф иццру апIуриз. Гьич сар дадайизра чан велед дукIну ккундар. Хъа вушра, гьамци аьзиятнакк гъузайиз, Аллагьди учу чахьна гъухнийиш, ккундийчуз», – аьлава гьапIнийи Лидия Ивановнайи.
Ав, ккуникьан дердар алахьу дишагьлийир ихь арайиъра фукьан вушра а. Вушра веледдин дерд гьич сар дадайизра дярябкъри.
