Табасаран райондин ЦРБ-йин коронавирусдихъди женг гъабхурайи духтрари, 20-пи майиз вуйи улупбариинди, чпин маважибдин зиълан туврайи пулин дакьатар фукьан гъадагънуш аьгъю апIбан бадали, узу ЦРБ-йин кIулин духтир Абсередин Мирзабеговдихъди гюрюшмиш гъахьунза. Дугъахъди гъабхьи сюгьбат исихъ чап апIурача.

 

– Абсередин Исмяилович, коронавирусдихъди аьлакьалуди туврайи пулин дакьатар Табасаран райондиан швнур духтри гъадагъну?

– Табасаран райондин ЦРБ-йиъ айи тяди кюмекназ хъуркьру машиндин бригадайиан 6 касдигъна апрелин вазлиъ 275000 манат жара гъапIну. Госпиталиъ лихурайи духтрари 12-пи майизкьан вуйи пулин дакьатар гъадагъну. 28-30-пи апрелиъ ляхин гъапIу муддатнаъ духтрари пулин дакьатар гъадагъну адар, гьаз гъапиш гьадрари ляхин гъапIу иццрударихьан гъадагъу коронавирусдин анализарин жавабар Мягьячгъалайиан ва Дербент шагьриан хътауз кьан апIура, гьаддиз дурариз вахт ккимиди пул ккун апIуз шулдар. Гъи-закур федералин ва республикайин бюджетариан духт-рарин маважибдин зиълан иливнайи пулин дакьатар гъяйиз ккилигурача.

 

Гьадму ляхин кIулиз адабгъбан ва Урусатдин правительствойин 2020-пи йисан 12-пи апрелиъ адабгънайи 484-пи нумрайин къарар гьял апIбан бадали, Дагъустан Республикайин сагъламвал уьбхбан министр Жамалудин Гьяжиибрагьимовди тялукь къарар (приказ №329-П) адабгъну. Дидиъ коронавирусдиан кетIерццнайи, гьацира лап читин, гъагъи уьзрариан иццру духьнайи касарихъди ляхин апIурайи духтрариз зиълан иливнайи пуларин кьадар 1-пи апрелихъан – 30-пи июндизкьан улупна. Тяди кюмекнан машиндихъди аьзарлу духьнайирин хулаз душну, кюмек апIурайи духтрариз – саб вазли 50 агъзур манат, шофераризна дурарихъди ляхин апIурайи бригадайиз – 25 агъзур манат.

Стационариъ коронавирус кайи аьзарлуйирихъди ляхин апIурайи духтрариз – саб вазли 80 агъзур манат, сагъламвал уьбхбан кьялан звенойин духтрариз – 50 агъзур манат, сагъламвал уьбхбан медицинайин асккан гъуллугъарин вакилариз – 25 агъзур манат.

Урусатдин Правительствойин 2020-пи йисан 2-пи апрелиъ адабгънайи 415-пи нумрайин къарариз асас вуди, гъулариз гъягъру духтрарин бригадайиз – 17578 манат; фельдшерариз, медсестрйириз, медсестрйир-анестезистариз – 8789 манат; духтрар-инфекционистариз, хизандин духтрариз, педиатрариз, терапевтариз, участокдин педиатрариз, пульмонологариз – 17578 манат; фельдшервалинна акушервалин пунктариъ, фельдшерарин пунктариъ лихурайидариз – 8789 манат; стационариъ ляхин апIурайи духтрариз (инфекционистариз, анестезиологар-реаниматологариз) – 21973 манат; стационариъ ляхин апIурайи кюмекчйириз – 6592 манат; сабпи кюмек апIурайи бицIи духтрариз – 4395 манат. Му дакьатар Урусатдин правительствойин резервдин фонднаан туврайидар ву.

– Соцсетариъ, Табасаран райондин ЦРБ-йин кIулин духтри духтрариз рубкьурайи пул дюзди пай дапIнадар кIури, мялуматар ирчна. Гьаддин гьякьнаан фу пуз шулвухьан?

– Дурар саспи касари ирчнайи футнийир ву. Ав, коронавирусдихъди вуйи пулин дакьатар чпиз рукьуруш-рукьурадарш аьгъю апIбан бадали, бязи духтрар узухьна илтIикIну. Дурариз, узу зиихъ гъапиганси, анализарин жавабар хътруркьди, думу месэлайиз жаваб тувуз шулдарзухьан, гъапунза. Гьелелиг федералин ва Дагъустан Республикайин бюджетариан духтрарин маважибдиин иливнайи пулин дакьатар хъуркьнадар, гьаддиз учура ккилигурача. Учу сабпи ражари духтрари иццрударихъди адапIу вахт гьисаб апIури гъахьнийча, думу наразивалар гьаддиз гъахьидар вуйи. Гьамус пул гъафибси, къанундиинди улупнайи пул вари духтрарин чпин хилиз рубкьиди. СацIиб ккилигуб алабхъура.

– 20-пи майиз вуйи улупбариинди, Табасаран райондиъ коронавирусдиан кетIерццнайи инсанарин кьадар фукьан дубхьна?

– Гъийин йигъазкьан Табасаран райондиъ коронавирусдиан кетIерццнайи 17 кас а, дурарикан 7 кас сагъ духьну чпин хулариз гъушну, сар яшлу кас, жара уьзрарианра гьял дубхьнайир, гъакIну, гьацира райондиъ 126 кас пневмония кайидарра а, дурарикан 44 кас сагъ духьну чпин хулариз гъушну, 6 кас гъийихну.

Коронавирус уьзур кайи ва пневмонияйиан иццру духьнайи касар сагъ апIбан бадали, райондин больницайиъ 111 дахъру йишвар, гьадму гьисабнаан аьзарлуйирин госпиталиъ коронавирусдиан иццру духьнайидариз 21 йишв, Мельцеровский боксариъра 6 йишв ва пневмония уьзриан кетIерццнайи касариз 90 йишв тешкил дапIна. Лап гъагъиди кетIерццнайидариз госпиталиъ 4 аппарат ИВЛ-ра а, лазим гъахьиш, 2-сан ИВЛ аппаратар гьязурдира а. Гьязур дапIнайи 36 койкйирихьна (32%) кислород дизигна, дурарикан 18-дихьна кислород концетраториинди дизигна, хъа 18-сан – баллонариан кислород туврайидар ву.

Гъийин йигъазкьан больницайиз гъюрайи иццрудар лазим вуйи дармнарихъди ва шей’арихъди тямин апIуз удукьурачухьан. Вирусариз къаршу вуйи дармнарра гьуркIну а, 450 гизаф ражари ишлетмиш апIуз шлу ва 250 саб ражаритIан ишлетмиш дарапIру комбинезонар, дезинфекция апIру препаратар, 18000 маскйир, 10000 медицинайин бегьлийир, 8 литр гъидкьин антисептикар. Рентген аппаратурайихъди, пульсоксиметрйирихъди, небулайзерарихъдира тямин дапIначу. 60 йистIан артухъ яш дубхьнайи касарин сиягьарра дюзмиш дапIнача, гьацира 20 йисан 60 йисазкьан яш дубхьнайи, гъагъи уьзрар кайи, юкIв, гъурдлар-ликIар иццру касар ул алди гъитнача.

Жара гьюкуматариан ва Урусатдин жара регионариан райондиз гъафи касариз, 14 йигъандин арайиъ хул’ан муудучIванай кIури, къадагъа апIурача. Гъийин йигъаз коронавирусдин инфекцияйиан 500-тIан зина анализар дапIна.

Гъулариъ коронавирус-дин инфекцияйин уьзриан ва пневмония уьзриан кетIерццурайивалин аьгьвалат гьамциб ву: Хючна – 12 кас, Гьемшнигъ – 4 кас, ТинитI – 2 кас, Къужник – 15 кас, Туриф – 3 кас, Хянягъ – 4 кас, ЧвулатI – 6 кас, Гурихъ – 4 кас, Гьесихъ – 1 кас, Цухтигъ – 5 кас, Дарвагъ – 6 кас, Ругуж – 9 кас, Ярса – 3 кас, Ккуми – 1 кас, ТIаттил – 2 кас, Хили-Пенжигь – 1 кас, Хьарагъ – 3 кас, Шилла – 3 кас, СиртIич – 9 кас, Бургьанкент – 3 кас, АхьитI – 2 кас, Мягьрягъ – 5 кас, Улуз – 1 кас, Хюрикк – 7 кас, Пилигъ – 1 кас, НичIрас – 2 кас, Гурхун – 1 кас, Ягъдигъ – 1 кас, ТIивак – 3 кас, Гали-Гюгьрягъ – 1 кас, ЦIанак – 1 кас, Гелинбатан – 1 кас, ТIюрягъ – 1 кас, ЦIурутIил – 1 кас, ГьепIил – 3 кас, ЦIийи Лижва – 1 кас, Акъа – 1 кас, Ляхя – 1 кас, Кюрягъ – 2 кас, Цалак – 3 кас.
Вари гъулариъ кючйириз ва инсанар гизафси уч шлу йишвариз, идарйириз ва духтрарин кюмекниинди иццрудар айи йишвариз дармнар йивура.

Туканариъ учIвру йишварихь микробар терг апIру салфеткйир ва дезинфекция апIру алатар дивна. Аптекйириъ гъагъи уьзрариз вуйи дармнар СИЗ-ар аш-адарш, гюзчивал гъабхури шулча. Райондизди учIвру йишварихъ полицияйин постар дивна.

Гьамцдар уьзрар терг апIбан бадали, фицдар шартIар кьабул дапIну ккундуш, учу гьарган сайтариан, газатарин макьалйириан лазим вуйиб гъадабгъурача ва жюрбежюр инсанарихьна илтIикIбар апIурача.