Рякъярин месэлйир гьарсаб вахтна гьял дапIну ккуни асас месэлйирикан садар ву. Гъийин йигъан Дагъустандиъ рякъярин гьякьнаан аьрза ктру кас гьич тек-тюкра алалахъур. Республикайиъ машинарин кьадар гизаф дубхьнайивализ лигну, рякъярра кми-кмиди чIур шула, хъа саспи йишвариъ айи рякъяр лап читин гьялнаъ а.
Аьхиримжи йисари республикайин рякъярин мяишат артмиш апIбаз цIиб артухъдиси фикир тувра. 2019-пи йисхъан мина 2024-пи йисазкьан Урусатдин регионариъ «ХатIасуз вуйи ужуб ерийин рякъяр» милли проект уьмриз кечирмиш апIура. Му проект Дагъустандиъра ляхник кипну, магьа 3-пи йис ву.
Федералин проектдин дахилнаъди регионариъ чпин проектарра яратмиш дапIна. Мисалназ, гьаму йисари Дагъустандиъ «Рякъярин чул», «Рякъярин мяишат артмиш апIбаан уьмуми гъурулуш жигьатнан уьлчмйир», «ХатIасузди рякъюъди гъягъювал» региондин проектарра уьмриз кечирмиш апIура.
Къайд апIуб лазим вуки, цци милли проектдин ччвурра цIиб дигиш гъапIну («ХатIасуз вуйи ужуб ерийин рякъяр») ва дидин дахилнаъди гьяракатнаъ ирчнайи 4 проектдикан гьамус 6 гъахьну («Аьхю шагьрариъ айи пассажирар гъахру транспорт цIийи алапIувал» ва «Федералин асас рякъярин артмиш’вал»).
Милли проектдин дахилнаъди тамам апIурайи гьаму проектариз 2019-2024-пи йисариз 11 миллиардна 005,9 миллион манат жара апIуз планламиш дапIна. Гьадму дакьатарикан 6 миллиардна 436,9 миллион манат федералин бюджетдиан ихь региондиз жара дапIна.
Мисал вуди гъадабгъиш, «Рякъярин чул» проектдин дахилнаъди, 2020-пи йисан 85,3 километрин рякъяр (57,2 километр Мягьячгъала шагьрин ва 28,1 километр региондин мяна айи) рас апIуз 1 милли-ардна 593,5 миллион манат жара гъапIну.
Йисандин арайиъ, проектдиз асас вуди, 150 объектариин расвалин ляхнар духну, улупнайи план тамам гъапIну.
Хъа ццийин йискан улхуруш, улихьнаси РД-йин транспортдинна рякъярин мяишатдин министрин заместитель Ибрагьим Багъдуевди журналистарихъди гъабхьи гюрюшдиъ хабар тувганси, гъябгъюрайи йисан республикайин «ХатIасуз вуйи ужуб ерийин рякъяр» проект уьмриз кечирмиш апIуз федералин бюджетдиан 2 миллиардна 360 миллион манат жара дапIна.
Министрин заместители къайд гъапIганси, цци тазади кIулиз адагъурайи проектарин жергейиан саб вуйи «Аьхю шагьрариъ айи пассажирар гъахру транспорт цIийи алапIувал» проектдиинди къайд дапIнайи транспорт цIийи алапIуз Урусатдин 13 аьхю шагьрариз 305 автобусар ва 107 троллейбусар тувди, гьадму гьисабнаъ Мягьячгъалара а.
Сабсан цIийиди гьяракатнаъ ипнайи проект «Федералин асас рякъярин артмиш’вал» ву. Ибрагьим Багъдуевдин гафариинди, гьаму проектдин дахилнаъди 2024-пи йисаз федералин мяна айи 1810,6 километрин рякъяр рас апIуз планламиш дапIна. Гьадму гьисабнаан 1440,5 километрин рякъ Росавтодори, хъа 370,1 километрин рякъ «Автодор» ГК-йи рас апIиди.
Гьаму ляхнар кIули гъахували рякъяриъ шулайи хатIалу дюшюшарин кьадар кам апIуз мумкинвал тувди.
