Аьхиримжи вахтна Дагъустандиъ коронавирусдиан аьзарлу шулайи касарин кьадар артухъ хьпахъди аьлакьалу вуди республикайин кIулиъ айидари, агьалйирин сагъламвал уьбхбан бадали, уьлчмйирра ижми гъапIну. Гьадму гьисабнаан, уьзриз аькси рубар йивбан месэла ижмиди гюзчиваликкна гъадабгъна. Улупнайи вахтназ республикайиъ коронавирусдин уьзриз аькси рубар йивбан серенжемар гъизгъинди гъахура. Вушра, гьелелиг жямяаьтлугъ му жигьатнаан саб мясляаьтнахъна дуфнадар: сасдари, улихьдин деврариъ жюрбежюр уьзрариин ихь уьлке тялукь саягъниинди вакцинация гъабхбан натижайиъ гъалиб хьувал кIваина хури, рубар йивбан тереф уьбхюра, хъа гизафдари, мялум вуйи ва асас вуди мялум дару себебариан, му ляхниз аьксивал улупура.

 

 

Макьала гьязур апIури, узу Хив райондин саб жерге агьал-йирихъди гюрюшмиш гъахьунза. Исихъ дурарин фикрар чап апIурача.

Шагьпери, 42 йис: «Харижи уьлкйириан ухьухьна гъафи коронавирус уьзри ухьу вари сикинсузвалиъ итну, магьа кьюд кIуру йис ву. Ккудубшу йисан уьзур кьувватнаъ абхъу вахтна, узура ктIерццунзу. Гьякьлуди кIурза, узу грипп уьзриан улихьнара аьзарлу гъахьир вуза, амма му ражари йиз беден узухъ гьичра хъпехъури адайи. Хайлиндари бедендин температура за шлувал субут апIура, му жигьатнаан узуз думукьан дигиш’вал гъябкъюндарзуз. Амма фунуб йишв иццураш гъавриъ адрахъри, жан лап ккабгъну, саки гьяфтайин муддатнаъ жандиз, гьава гьудрубкIрайиганси, цIа утIубччвури гъахьнийиз.

Уьлкейиъ айи гъярмягъяриш рябкъюри, узу гучI’валиан больницайизра гъушундарза. Таниш духтри гъапи рубар, дармнар, сикин дарди укIар-кьаларин чаяр ишлетмиш гъапIунза. Кьюбпи гьяфтайиъ йиз сагъламвал саб гьял къайдайиз гъафнийи.

Думу вахтнан йиз аьгьвалат кIваина дубхну, узу вакцинация гьеле апрелин вазлиъ гъапIунза. Сифте йигъан жандак цIиб ккабгънуси гъабхьнийиз, кьяляхъна гьадмура улдубчIвну. Жара дигиш’вал гъябкъюндарзуз.
Рубар йивували уьзур дебккуз мумкинвал тувур дупну, умудлу вуза».

Шелфи Шабукаева, Хив ЦРБ-йин поликлиникайин кIулин медсестра: «Коронавирус уьзри уьлкейин аьгьвалат му саягъ гъизгъин гъапIнушра, гъира хайлиндари думу тянкьид апIурайивалиин узу мюгьтал вуза.

Узу, йиз ляхнин саб жерге юлдшарси, му уьзриан сач мартдин аьхирариъ аьзарлу гъахьунзу. Думу йигъар йиз уьмриъ варитIан гъагъидар гъахьунзуз, я думу геренар кIваин апIуз гьичра ккундарзуз.

Коронавирусдиз аькси вакцинацияйикан гъулхиш, Урусатдиъ сифте вуди му уьз-риз аькси руб гьясил дапIну, думу кьувватнаъ ипувал ухьуз аьхю хъуркьувал вухьуз».

Мадина, туканчи: «Коронавирус уьзрихьан жвув ва имбу жямяаьтлугъ уьрхбан гъаразнаъ ади, узу улупнайи вари тIалабар уьрхюз зегьмет зигури шулза. Хъа рубар йивбакан гъапиш, гьякьлуди кIурза, гьелелиг гьялакди адарза. Инсанарикан му рубдин кьяляхъ арайиз гъюз мумкин вуйи аьлава уьзрарин гьякьнаан ерхьру саб жерге улхбарин кьяляхъ гучIра казуз».

Зархалум Шихбабаева, Хив ЦРБ-йин эпидемиолог: «Вакцинация гъабхуз хъюгъю вахтналан мина РД-йин сагъламвал уьбхбан министерствойиан Хив ЦРБ-йиз коронавирусдиз аькси 2500 вакцина жара гъапIну. Му гьисабнаъ гьарсаб вакцинайин кьюбиб паярра улупна. Гьамусдиз ра-йондиъ, руб йивайиз улихьна лазим вуйи ахтармишар духну, руб йивбаз аьксивал адру 2316 ватандашди рубар йивна. Сабпи руб йивбахъан шубуб гьяфта гъубшиган, вакцинайин кьюбпи пайра 1352 касди йивна.

Рубар гъивдарин сагъламвалин аьгьвалатнакан гъапиш, гьякьлуди кIурза, вакцинайи тясир дапIну, думу муддат читинди ккадапIдар, аьрз-йир кайидар, медицинайин кюмек ккун апIури учухьна илтIикIдар райондиъ адар. Сабпи йигъан бедендин температура цIибди за хьпан мумкинвал а, жараси вакцинайикан аьлава зарар адар.

Агьалйирихьна илтIикIури, пуз ккундузуз: социалин сетариъ ва азад вахт гизаф айивалиан саб жерге касари кючйиригъ яркьуди ктитурайи ихтилатарихъ цIиб хъебехъну, ичв ва ичв багахьлуйирин сагъламвал уьбхбан гъайгъушнаъ йихьай.

Улупнайи вахтназ Хив ЦРБ-йиъ руб йивайиз улихьна инсандин сагъламвалин лазим вуйи ахтармишар гъахуз вари мумкинвалар а. Хъа къанунарин цIийиваларин бинайиинди, нагагь инсанди, чан сагъламвал мюгькамуб вуйивал субут дапIну, руб йивуз разивал улупбан аьрза абцIраш, му вакцина ахтармишар дурурхдира йивуз ихтияр а. Учу ич терефнаан райондин гьарсар ватандашдиз лазим вуйи кюмек тувуз гьязур вуча».